Ως αυτοπροστασία μπορεί να οριστεί η έννοια του να προστατεύει ένας άνθρωπος τον εαυτό του, είτε σωματικά, είτε ψυχολογικά. Ο έρωτας ως συναίσθημα αφήνει εκτεθειμένο τον άνθρωπο απέναντι σε έναν άλλο άνθρωπο. Όταν αυτή η έκθεση έχει ως αποτέλεσμα την αντίστοιχη έκθεση και του άλλου ατόμου απέναντι στο πρώτο τότε μπορεί να δημιουργηθεί μια σχέση μεταξύ αυτών των δύο ατόμων. Όταν όμως αυτή η έκθεση γίνεται δίχως ανταπόκριση από την απέναντι πλευρά, τότε αυτό δημιουργεί μερικές διαφορετικές συνθήκες.
Αίσθημα ευαλωτότητας
Η έκθεση των ερωτικών συναισθημάτων είναι πάντα μια διαδικασία που συνοδεύεται από λίγη παραπάνω εσωτερική ένταση. Το άγχος και η αγωνία διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο σε αυτό. Ουσιαστικά το άτομο ζητάει την αποδοχή από το άλλο άτομο αλλά σε ένα μεγαλύτερο βαθμό από ότι μια φιλική σχέση. Όσα άτομα έχουν ερωτευθεί μπορούν να σκεφτούν το πόσο ευάλωτα αισθάνονταν απέναντι στο άτομο που είχαν παραπάνω συναισθήματα για αυτό. Ουσιαστικά ο έρωτας συνοδεύεται με μια υπερευαισθησία στα ερεθίσματα που δίνει το άλλο άτομο. Κάθε κίνηση, λέξη ή πράξη μπορεί να μεταφραστεί με χίλιους και πλέον τρόπους, που μπορεί στην πραγματικότητα να μην ισχύουν. Το ορμονικό σύστημα του κάθε ανθρώπου αλλάζει σε μια τέτοια περίπτωση. Ο άνθρωπος που έχει ερωτευθεί έναν άλλο άνθρωπο είναι ευάλωτος απέναντι του, θα πασχίσει να τον προστατεύσει ακόμα και μερικές φορές σε βάρος του εαυτού του. Άλλωστε τα όρια παρότι είναι απαραίτητα δεν μαθαίνονται εύκολα σαν συμπεριφορές.
Τι σημαίνει το να βάζω όριο.
Το όριο μπορεί να οριστεί ως μια κατάσταση στην οποία αρνούμαστε να συμμετέχουμε διότι μπορεί να μας προκαλέσει αρνητικό αντίκτυπο είτε σε σωματικό, είτε σε ψυχολογικό επίπεδο. Το να βάζει ένας άνθρωπος όρια και να λέει όχι, δεν είναι εγωιστικό, είναι ένδειξη αγάπης προς τον εαυτό και σε σεβασμού προς τον εαυτό. Έτσι λοιπόν όταν ένας άνθρωπος ερωτεύεται τα όρια του/της αρχίζουν να χάνουν την ισχύ τους. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με καταστάσεις που δεν ήθελε, μπορεί να θυσιάσει προσωπικό χρόνο ή πόρους μόνο και μόνο για να προστατέψει ή να βρίσκεται δίπλα και να στηρίξει το άτομο με το οποίο είναι ερωτευμένος/-η. Το θέμα δεν είναι να μην το κάνει, αλλά όλα αυτά τα προνόμια να παραχωρούνται εφόσον το άλλο άτομο παραχωρεί τα ίδια προνόμια ως αντάλλαγμα, δηλαδή την θυσία χρόνου, πόρων και την προστασία. Αν δεν παραχωρούνται τότε θα πρέπει να αλλάξει η όλη τοποθέτηση του ενός ατόμου απέναντι στο άλλο, διότι όλο αυτό επηρεάζει την εγκεφαλική λειτουργία του ατόμου. Με άλλα λόγια το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο όπως λειτουργεί ο εθισμός στους ανθρώπους που τζογάρουν, όσο επενδύεις τόσο θέλεις να έχεις κέρδος και να κάνεις απόσβεση της επένδυσης. Οπότε αν βλέπεις ότι η επένδυση σε έναν άνθρωπο δεν αποδίδει, τότε άρχισε να επενδύεις όλο και λιγότερο, διότι μπορεί να καταλήξεις σε μια κατάσταση εθισμού, ενός εθισμού ο οποίος δεν θα έχει όμορφο αποτέλεσμα πρώτα από όλα για εσένα. Για αυτό το λόγο το όριο είναι απαραίτητο, ώστε να προστατεύσεις τον εαυτό σου από μια κατάσταση η οποία μακροχρόνια θα φέρνει όλο και περισσότερα αρνητικά συναισθήματα.
Εφόσον υπάρξει απόρριψη τι γίνεται μετά;
Εφόσον φτάσει ένα άτομο να εκδηλώσει τις προθέσεις του απέναντι σε ένα άλλο και υπάρξει απόρριψη, τότε τα μονοπάτια που μπορούν να ακολουθηθούν είναι δύο. Το πρώτο περιλαμβάνει την μετατροπή της σχέσης σε μια τυπική σχέση που απλά βλέπεις το άλλο άτομο και λες ένα γεια, σαν να είναι ένας παλιός γνωστός σου. Σε αυτό το μέρος να τονιστεί το εξής αυτή η νέα μορφή σχέσης ανάμεσα σε εσένα και στο πρώην ερωτικό ενδιαφέρον σου απευθύνεται για αλληλεπίδραση στην οποία δεν υπήρχε κάποια άλλη επαγγελματική ή γενική αλληλεπίδραση. Για παράδειγμα αν είστε άτομα που δουλεύεται στο ίδιο γραφείο και χρειαστεί να συνεργαστείτε σε ένα πρότζεκτ τότε θα πρέπει να έχετε περισσότερη αλληλεπίδραση από ένα τυπικό γεια, το οποίο είναι και φυσιολογικό. Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι αν βρίσκεστε σε κοινή παρέα. Εδώ βέβαια τα πράγματα μπορεί να γίνουν λίγο πολύπλοκα γιατί μπορεί εσύ ή το άλλο άτομο να θελήσει ή να αποχωρήσει ή να ελαττώσει την επαφή με την παρέα. Μια συμβουλή σε αυτό θα είναι να μην εμπλέξετε άλλα άτομα από την παρέα ανάμεσα σας και χωριστείτε σε στρατόπεδα λες και συμβαίνει κάποιος πόλεμος. Γίνατε για κάποιους λόγους παρέα και εφόσον υπάρχουν ακόμα διατηρήστε την παρέα.
Το δεύτερο σενάριο περιλαμβάνει την μετατροπή της σχέσης σε φιλική. Το θέμα εδώ όμως είναι ότι δεν μπορεί από την μια στιγμή στην άλλη αυτή η αλληλεπίδραση τουλάχιστον για το μυαλό του ατόμου που είχε το ερωτικό ενδιαφέρον να μετατραπεί σε φιλική. Για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει πρώτα να υπάρξει μια απόσταση, ώστε από την μια το άτομο που ενδιαφερόταν ερωτικά να ηρεμήσει μέσα του και να μπορέσει να δει εάν θα ήθελε πραγματικά να κάνει παρέα με ένα άτομο που έβλεπε ερωτικά. Διότι αυτή η παρέα πλέον θα περιλαμβάνει και στιγμές όπου το άτομο που έβλεπε ερωτικά θα μιλάει για άλλα άτομα που θα βλέπει ερωτικά και αυτό μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα πόνου με πολλούς διαφορετικούς τρόπους στο πρώτο άτομο. Από την άλλη πλευρά το άτομο που δεν είχε το ερωτικό ενδιαφέρον θα πρέπει εφόσον προταθεί η φιλία να εξετάσει εάν επιθυμεί να συνεχιστεί η αλληλεπίδραση και υπό ποιους όρους. Πράγματι, και για αυτό το άτομο μπορεί να δημιουργηθούν δύσκολες και άβολες καταστάσεις μιας και μπορεί να φοβάται μην πληγώσει το άλλο άτομο, εφόσον του/της συζητήσει για ένα άλλο άτομο που ενδιαφέρεται ερωτικά.
Τελικά συμπεράσματα
Πρώτα από όλα πρέπει να τονιστεί ότι η αυτοπροστασία σε συναισθηματικό επίπεδο πρέπει να είναι πρωτεύον για κάθε άτομο όχι μόνο στον ερωτικό τομέα αλλά και σε όλους του άλλους τομείς της ζωής του. Επιστρέφοντας όμως στο θέμα αυτού του άρθρου, αξίζει να αναφερθεί ότι θα πρέπει το κάθε άτομο να πηγαίνει σιγά σιγά και να μην, ας μου επιτραπεί η έκφραση, πέφτει με τα μούτρα επάνω στο άλλο άτομο διότι αυτό αυξάνει τις προσδοκίες για ανταμοιβή πρώτον και δεύτερον φανερώνει πόσο υψηλά τοποθετείται ένα άτομο που δεν υπάρχει ακόμα μια επαρκής σύνδεση και επένδυση. Αυτό πάντοτε ρίχνει την έλξη, όποιο άτομο και αν υπάρχει απέναντι.
Η λύση ποια είναι θα αναρωτηθείτε εύλογα. Η λύση είναι να υπάρχει ένας σταθερός ρυθμός σε μια γνωριμία, ώστε να βλέπει ξεκάθαρα το κάθε άτομο τις προθέσεις του άλλου ατόμου, εφόσον οι προθέσεις του άλλου δεν αντιστοιχούν με τις προσδοκίες τότε θα πρέπει να υπάρξει μια επαναδιαπραγμάτευση της σχέσης πρώτα από όλα μέσα στο ίδιο το άτομο που ενδιαφερόταν και πάνω από όλα να τοποθετήσει την αυτοπροστασία του/της ακόμα και αν αυτό σημαίνει να διακοπεί η οποιαδήποτε αλληλεπίδραση με το άλλο άτομο.
Όλα αυτά θα πρέπει να γίνονται με σεβασμό πρώτα από όλα στον εαυτό μας αλλά και στο άλλο πρόσωπο που έχουμε απέναντι μας. Με άλλα λόγια δεν είμαστε άσχημοι/ες επειδή δεν βρήκαμε ανταπόκριση, απλά δεν ταιριάζαμε με αυτό το πρόσωπο. Κάποια στιγμή θα βρεθεί ένα άλλο και ένα άλλο και πολλά άλλα μέχρι να καταλήξουμε σε ένα και εκείνο να καταλήξει σε εμάς. Επιπλέον το πρόσωπο που έχουμε απέναντι μας δεν είναι κακό επειδή μας απέρριψε (στην λέξη κακό μπορούν να μπουν όλες οι λέξεις που κατά κόρον χρησιμοποιούνται σε τέτοιες καταστάσεις και οποίες δεν μπορούν να αναφερθούν σε ένα άρθρο). Για δικούς του λόγους και για δικά του κριτήρια δεν μας επιλέγει. Ωραία, ώρα τελειώσει ο χρόνος επένδυσης και να δούμε τι άλλο υπάρχει τριγύρω μας.
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
Laurent, H. K., Hertz, R., Nelson, B., & Laurent, S. M. (2016). Mindfulness during romantic conflict moderates the impact of negative partner behaviors on cortisol responses. Hormones and Behavior, 79, 45–51. https://doi.org/10.1016/j.yhbeh.2016.01.005
Munsch, C. L., & Gruys, K. (2018). What threatens, defines: Tracing the symbolic boundaries of contemporary masculinity. Sex Roles, 79(7-8), 375–392. https://doi.org/10.1007/s11199-017-0878-0
Sels, L., Cabrieto, J., Butler, E., Reis, H., Ceulemans, E., & Kuppens, P. (2020). The occurrence and correlates of emotional interdependence in romantic relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 119(1), 136–158. https://doi.org/10.1037/pspi0000212
Umemura, T., Lacinová, L., Kotrčová, K., & Fraley, R. C. (2017). Similarities and differences regarding changes in attachment preferences and attachment styles in relation to romantic relationship length: Longitudinal and concurrent analyses. Attachment & Human Development, 20(2), 135–159. https://doi.org/10.1080/14616734.2017.1383488
Whitty, M. T. (2018). Do you love me? psychological characteristics of romance scam victims. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 21(2), 105–109. https://doi.org/10.1089/cyber.2016.0729
Πηγές εικόνων:
