Γυμνό γεύμα, το αποκατεστημένο κείμενο του Ουίλιαμ Μπάροουζ
Με τη ματιά ενός αναγνώστη
Παρουσίαση για το Σημειωματάριο: Μαρία Σωτηροπούλου
Αυτόματοι συνειρμοί από την ανάγνωση του βιβλίου:
Με έχουν σύρει πολλές φορές ως παιδί σε ένα θέαμα, που θεωρώ μια από τις ντροπές των σύγχρονων κοινωνιών. Σε ζωολογικό πάρκο. Η πρώτη μου σκέψη, παρόλο που ήμουν μία σταλιά άνθρωπος, ήταν να ανοίξω τις πόρτες από τα κλουβιά, να χαρίσω στις εγκλωβισμένες ψυχές την ελευθερία τους.
Μεγαλώνοντας η φρίκη στο θέαμα, παρέμεινε η ίδια. Ήρθε όμως να προστεθεί κι ένα πρωταρχικό, επιτακτικό ερώτημα.
Ποιος είναι ο παρατηρητής;
Αυτός που είναι μέσα ή αυτός που στέκεται έξω απ` το κλουβί;
Είναι πρόκληση για έναν βιβλιόφιλο ένα βιβλίο που έχει διωχτεί ποινικά.
Το θέλεις απεγνωσμένα. Το θέλεις διπλά.
Τίποτα δεν σε κάνει να αναρωτιέσαι για το θεμελιώδες ερώτημα, ποιος είναι ο παρατηρητής, όσο ένα “απαγορευμένο βιβλίο”.
Αντιδράσεις από την πρώτη έκδοση και η πορεία του στον χρόνο:
Το γυμνό γεύμα, ο συγγραφέας του, οι υπεύθυνοι του εκδοτικού οίκου που το κυκλοφόρησαν στην Αμερική το 1962 – είχε προηγηθεί η κυκλοφορία του στο Παρίσι το 1959 – αντιμετώπισαν τον νόμο. Τα διαθέσιμα αντίτυπα κατασχέθηκαν, οι υπεύθυνοι συνελήφθησαν, και απαγορεύθηκε η πώλησή του με το πρόσχημα του άσεμνου περιεχομένου. Χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να επανακυκλοφορήσει μετά από σχετική απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου της Μασαχουσέτης. Κι όμως, οι διώξεις και απαγορεύσεις ώθησαν το βιβλίο να συναντήσει ακριβώς τη μοίρα που του έπρεπε. Όσα γράφει ο Μπάροουζ στις σελίδες του, για τον καθωσπρεπισμό, την υποκρισία, τα καταπιεσμένα ένστικτα, τους διεφθαρμένους θεσμούς, τα πάθη των ανθρώπων, συνάντησαν τον καθρέφτη τους σ’ αυτόν τον ποταμό των απαγορεύσεων. Το νόημα που αναρριχάται στην πλάτη της ιστορίας ενός εξαρτημένου από ουσίες ανθρώπου, το καθιστά μανιφέστο πνευματικό. Και σαρκικό. Ενός παρατηρητή. Θα έλεγε κανείς, ότι 60 χρόνια περίπου μετά, έχουμε πάρει αρκετές αποστάσεις από τις συντηρητικές κοινωνίες της δεκαετίας του 50. Διαβάζοντας όμως το γυμνό γεύμα, καταλαβαίνει κανείς, πόσο τρομακτικά ίδια έχουν μείνει όλα, κάτω από την επίφαση των αλλαγών. Το βιβλίο περιλήφθηκε το 2005 στη λίστα των 100 διαχρονικά καλύτερων βιβλίων της αγγλόφωνης λογοτεχνίας από το 1923, του Time magazine. Νομίζω ότι ο Μπάροουζ θα έκανε ανελέητα πλάκα μ’ αυτό το γεγονός. Όπως έκανε ανελέητα πλάκα με τις δυτικές κοινωνίες.
Περιγραφή:
Ο Ουίλιαμ Λι, στην πραγματικότητα ο ίδιος ο συγγραφέας, είναι εξαρτημένος από τα ναρκωτικά, μας μιλάει για φθηνά ξενοδοχεία, για το απόλυτο εμπόρευμα, όπως έχει ο ίδιος χαρακτηρίσει τα ναρκωτικά, για τον τρόπο που η εξουσία, η χειραγώγηση μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο απόλυτος γνώμονας του καπιταλισμού το κέρδος, μας μετατρέπει σε άτομα εξαρτημένα.
Δραπετεύει από την Νέα Υόρκη και βρίσκεται στην Ταγγέρη. Κατεβαίνει, βυθίζεται, κάνει τα πάντα για τη δόση του. Και βυθιζόμαστε μαζί του.
Χαρακτηριστική η απουσία προλόγων, κυρίως θέματος, επιλόγου.
Σαν όνειρο, σε ένα αδιάκοπο εδώ και τώρα.
Θέματα ταμπού, όπως οι εξαρτήσεις, το ομοφυλοφιλικό σεξ, η σεξουαλική απελευθέρωση, σπάνε τη σύμβαση με τρόπο ευθύ.
Μοναδική αναγνωστική εμπειρία:
Το αντίτυπο έφτασε στα χέρια μου, ένα απόγευμα Τετάρτης. Είπα να διαβάσω μερικά κεφάλαια. Κατέληξα να το διαβάσω απνευστί. Τρυφερό, σκληρό, ρεαλιστικό, σουρεαλιστικό. Γλώσσα άμεση, με εμφανή την παρουσία της μεταφραστικής δεξιότητας του Γιώργου Μπέτσου. Αποκαλυπτικό το επίμετρο του βιβλίου, όσο σχεδόν το βιβλίο το ίδιο, καθώς και οι διορθώσεις των δύο σπουδαιότερων μελετητών του, του Τζέιμς Γκράουερχολτζ και του Μπάρι Μάιλς, όπως και οι σημειώσεις και επιστολές του ίδιου του συγγραφέα.
Μετά το “Junky”, που καταβρόχθισα στην εφηβεία μου, χαίρομαι πολύ που οι εκδόσεις “Τόπος” ξαναέφεραν τον Μπάροουζ στον αναγνωστικό μου δρόμο. Αν μπορούσα να συνοψίσω σε λίγες φράσεις την επίγευση από την ανάγνωσή του θα έλεγα ότι είμαστε όλοι μας Γυμνό Γεύμα. Στο τραπέζι κάποιων υποκριτικών καταπιεστικών θεσμών. Όλοι γυμνό γεύμα απέναντι σε κάποιο προσωπικό “φιξάκι “. Θα αναγνωρίσουμε όλοι τον εαυτό μας σ’ αυτές τις σελίδες, ακριβώς όπως ο Μπάροουζ μας συστήνει με το πρόσχημα του “ταξιδιού” τις σύγχρονες κοινωνίες
Ψηλαφώ την άχρωμη οσμή του θανάτου ύστερο ζαρωμένου πίθηκου
φασματικά τσιμπήματα ακρωτηριασμένου μέλους…
Ταρίφες που περιμένουν κούρσες, είπε ο Εντουάρντο και πέθανε από υπερβολική δόση στη Μαδρίτη…
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Ουίλιαμ Σιούαρντ Μπάροουζ:
Ο Ουίλιαμ Σ. Μπάροουζ, γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1914, στο Μισούρι. Αν και μέλος επιφανούς οικογένειας επηρεάστηκε βαθιά από το υποκριτικό προφίλ της Αμερικής, τις κοινωνικές ανισότητες, την οικονομική πολιτική, τα underground φαινόμενα και την εγκατέλειψε το 1950 για σχεδόν είκοσι πέντε χρόνια. Συγχρόνως με την περιπλάνησή του ανά τον κόσμο – Μεξικό, Παρίσι, Λονδίνο, Ταγγέρη – ξεκίνησε και τη συγγραφική του διαδρομή που δεν ήταν απαλλαγμένη φυσικά από τις προσωπικές του αναζητήσεις. Αντιπροσωπευτικά έργα του είναι το “Junkie”(1953), το οποίο αποπνέει στις σελίδες του τον εφιάλτη του εθισμού στα ναρκωτικά, Γυμνό Γεύμα (1956), “Exterminator!” (1973), ”Queer” (1986) “, καθώς και το βιβλίο εφαλτήριο της γενιάς των μπιτ με τίτλο: “Και έβρασαν οι ιπποπόταμοι στις γούρνες τους” , το οποίο έγραψε μαζί με τον έτερο εκπρόσωπο της μπιτ Τζακ Κέρουακ.
Άφησε αυτό τον κόσμο το 1997 ύστερα από ασύμμετρες αναμετρήσεις με την πραγματικότητα, τη φαντασία, τις συμπτώσεις, τις ανατροπές της ζωής του, παραδίνοντας στις επόμενες γενιές ένα ιδιάζον συγγραφικό αποτύπωμα και μια στάση ζωής από την οποία απορρέει ένα τελικό απόφθεγμα: «Αγάπη μόνο!»
Ταυτότητα:
Τίτλος: Γυμνό γεύμα, Το αποκατεστημένο κείμενο
Συγγραφέας: Μπάροουζ Ουίλιαμ
Μετάφραση: Μπέτσος Γιώργος
Σελ.: 376
Σχήμα: 14 Χ 21
ISBN: 978-960-6863-59-2
Τιμή: 19,30 €
Τιμή online: 17,55 €
