Τους καλοκαιρινούς μήνες που η θερμοκρασία αυξάνεται, είναι πολύ συχνή η εμφάνιση θερμοπληξίας (heat stroke), κυρίως στους σκύλους αλλά και στις γάτες. Η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης τέτοιων επεισοδίων οφείλεται στην έλλειψη ιδρωτοποιών αδένων. Πιο συγκεκριμένα τα ζώα αυτά δεν έχουν την ικανότητα, όπως ο άνθρωπος, να ιδρώνουν για να ψύχουν το σώμα τους καθώς οι ιδρωτοποιοί αδένες τους είναι ελάχιστοι και βρίσκονται συγκεντρωμένοι στις πατούσες. Αντ’ αυτού, έχουν άλλους θερμορυθμιστικούς μηχανισμούς, όπως η επιτάχυνση του ρυθμού αναπνοής.
Τι είναι η θερμοπληξία;
Η υπερθερμία, δηλαδή η αύξηση της θερμοκρασίας σώματος περισσότερο από 40,5°C, που οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες και όχι σε μικροβιακούς. Η θερμοκρασία του σκύλου μπορεί να αυξηθεί αν αυτός μένει σε πολύ υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος (καύσωνα), ειδικά αν δεν έχει πρόσβαση σε σκιά ή/και σε δροσερό νερό ιδίως μετά από άσκηση σε πολύ υψηλή θερμοκρασία.
“https://www.thekennelclub.org.uk/health-and-dog-care/health/health-and-care/a-z-of-health-and-care-issues/heatstroke-in-dogs/”
Η διαφορά της με τον πυρετό έγκειται στην παρουσία μικροοργανισμών. Ο πυρετός είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού με σκοπό να καταπολεμήσει παθογόνα βακτήρια ή ιούς. Διαφορετική είναι επίσης η αντιμετώπιση. Τα αντιπυρετικά βοηθούν στον έλεγχο της φλεγμονής ή της μόλυνσης αλλά αν χορηγηθούν στην περίπτωση της θερμοπληξίας επιδεινώνουν την κατάσταση του ζώου.
Πώς ρυθμίζεται η θερμοκρασία αφού δεν έχουν ιδρωτοποιούς αδένες;
Όπως αναφέρθηκε ήδη, οι σκύλοι δεν διαθέτουν ιδρωτοποιούς αδένες. Η ρύθμιση της θερμοκρασίας τους βασίζεται στην ανταλλαγή θερμότητας μέσω του αναπνευστικού τους συστήματος. Με λίγα λόγια, η αύξηση της συχνότητας της αναπνοής που συνοδεύεται και από μείωση του βάθους της, δηλαδή επιπόλαιη και γρήγορη αναπνοή, βοηθάει τα σκυλιά να αποβάλουν την θερμότητα. Ταυτόχρονα, τα αγγεία που βρίσκονται στην περιφέρεια του σώματος υφίστανται αγγειοδιαστολή. Μέσω της αγγειοδιαστολής, το αίμα μεταφέρεται στην περιφέρεια “για να δροσιστεί”, πράγμα που σημαίνει ότι ζωτικά όργανα μπορεί να στερηθούν αιμάτωση. Τέλος, το τρίχωμα βοηθάει στην αποβολή της θερμοκρασίας, γι’αυτό και αρκετοί κτηνίατροι συστήνουν να μην κουρεύουνται οι σκύλοι, τουλάχιστον οχι σε σημείο να αποκαλύπτεται το δέρμα τους. Το δέρμα του σκύλου είναι πολύ λεπτό και ευαίσθητο και στην ηλιακή ακτινοβολία, γι’αυτό και δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένο.
Βραχυκεφαλικές φυλές
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις βραχυκεφαλικές φυλές. Τα σκυλιά αυτών των φύλων είναι πιο ευαίσθητα στην υψηλή θερμοκρασία εξαιτίας της δομής της αναπνευστικής οδού τους. Όπως αναφέρθηκε, οι σκύλοι ρυθμίζουν την θερμοκρασία του σώματος τους με την επιτάχυνση της αναπνοής. Όμως, λόγω της παραμόρφωσης της ανώτερης αναπνευστικής οδού, την βράχυνση της ρίνας και την υπερμεγέθη υπερώα οι σκύλοι των βραχυκεφαλικών έχουν μειωμένη αυτή την ικανότητα. Επομένως είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι σε υψηλές θερμοκρασίες και δεν πρέπει να εκτίθενται σε αυτές.
Άλλοι παράγοντες που επιδεινώνουν την κατάσταση
Εκτός από τις βραχυκεφαλικές φυλές υπάρχουν και άλλοι προδιαθέτοντες παράγοντες όπως:
- Collapsus τραχείας
- Άλλοι παράγοντες που προκαλούν έμφραξη της τραχείας
- Το αυξημένο σωματικό βάρος
- Η αυξημένη υγρασία στο περιβάλλον
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της υπερθερμίας ποικίλλουν και μπορεί να εμφανιστούν ακόμη και 3-5 μέρες μετά την έκθεση. Το πιο χαρακτηριστικό είναι η ταχύπνοια, δηλαδή το ζώο φαίνεται να “λαχανιάζει” έντονα. Μπορούν επίσης να παρατηρηθούν κυανοί, στεγνοί, κολλώδεις βλεννογόνοι (κυρίως στο στόμα) ή σιελόρροια, αιμορραγίες με πιο συχνή την ρινορραγία, ληθαργικότητα, διάρροια και έμετοι, επιληπτικές κρίσεις και αταξία. Σπάνια παρατηρούνται αιματουρία και ίκτερος. Τα ζώα που υπέστησαν θερμοπληξία πρέπει να παρακολουθούνται στενά για αρκετές ημέρες.
Αντιμετώπιση
Η θερμοπληξία πρόκειται για μια επείγουσα κατάσταση και χρειάζεται άμεση παρέμβαση του κτηνιάτρου. Πρώτα από όλα πρέπει να μειωθεί η θερμοκρασία σώματος του ζώου. Αν δεν βρίσκεται σε σκιερό μέρος το μεταφέρουμε σε σκιά. Στη συνέχεια χρησιμοποιείται δροσερό νερό, όχι παγωμένο, το οποίο είτε απευθείας είτε με βρεγμένα πανάκια απλώνεται στο κεφάλι, τα πόδια, την κοιλιά μέχρι να μεταφερθεί στον κτηνίατρο. Αν χρησιμοποιηθούν πανάκια- πετσέτες με νερό αυτά θα πρέπει να αλλάζουν συχνά για να παραμένουν δροσερά. Ταυτόχρονα καλό θα ήταν να τοποθετηθεί σε μέρος με ανεμιστήρα ή κλιματιστικό για περαιτέρω μείωση της θερμοκρασίας.
Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται παγωμένο νερό ή παγάκια γιατί προκαλούν περιφερική αγγειοσύσπαση με αποτέλεσμα να μην μειώνεται η θερμοκρασία του σώματος. Επιπλέον μπορεί να παρατηρηθεί υποθερμία και μυϊκός τρόμος που είναι επικίνδυνα για το ζώο.
Πρόγνωση
Οι σκύλοι που προσκομίζονται στον κτηνίατρο στα πρώτα 90 λεπτά από το επεισόδιο έχουν καλύτερη πρόγνωση από αυτούς που προσκομίζονται καθυστερημένα. Οι παράγοντες που καθορίζουν την πρόγνωση είναι: πόσο ψηλά ανέβηκε η θερμοκρασία, πόσο χρονικό διάστημα αυξήθηκε η θερμοκρασία και η φυσική κατάσταση του ζώου πριν την θερμοπληξία. Η υψηλή θερμοκρασία προκαλεί προβλήματα στα ζωτικά όργανα και μπορεί να οδηγήσει σε πολυοργανική ανεπάρκεια. Τα περισσότερα ζώα καταλήγουν τις πρώτες 24 ώρες. Κάποια καταλήγουν αργότερα λόγω δευτερογενών βλαβών. Όσα επιβιώσουν τις πρώτες 48 ώρες νοσηλείας έχουν καλή πρόγνωση.
Πρόληψη
Η θερμοπληξία είναι μία σοβαρή και επείγουσα κατάσταση. Γι’ αυτό καλό θα είναι να προλαμβάνουμε την εμφάνισή της. Ο πιο εύκολος τρόπος για να προληφθεί η θερμοπληξία είναι να απομακρύνουμε το ζώο από τον ήλιο. Προς αυτή την κατεύθυνση, τις ζεστές μέρες, καλό θα ήταν οι βόλτες να περιορίζονται νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ για να αποφεύγεται η υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Μετά την βόλτα να βρέχετε τα πόδια του με δροσερό νερό και το μέρος που συνηθίζει να κάθεται, όχι απευθείας τον σκυλό. Επίσης, φροντίστε να έχουν πάντα δροσερό νερό στην διάθεσή τους. Ακόμα, στις βόλτες με το αυτοκίνητο να μην παραμένουν σε αυτό χωρίς κάποιο ανοιχτό παράθυρο ή κλιματισμό. Τέλος, να αποφεύγεται η υπερβολική άσκηση κατά την διάρκεια των ζεστών ημερών ή αυτή να περιορίζεται το βράδυ μόλις η θερμοκρασία πέσει.
Δείτε εδώ από ποια παράσιτα κινδυνεύουν ο σκύλος και η γάτα.
Βιβλιογραφία
https://vcahospitals.com/know-your-pet/heat-stroke-in-dogs#:~:text=Dogs%20suffering%20from%20heatstroke%20can,disoriented%2C%20and%20can%20have%20seizures.
https://www.vetmenow.gr/h-thermoplixia-sto-skilo-pos-prokalite-ke-protes-voithies/
https://www.rspcapetinsurance.org.au/pet-care/health/heatstroke-hyperthermia
https://www.akc.org/expert-advice/health/temperature-setting-for-dogs-in-winter/#:~:text=Dogs%20do%20have%20sweat%20glands,his%20body%20of%20excess%20heat.
https://www.dogswisdom.com.gr/%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%8D%CE%B8%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%83%CE%BA%CF%8D%CE%BB%CE%BF/
