Κατάθλιψη

Παρότι ο όρος κατάθλιψη αναφέρεται στην κλινική κατάθλιψη η έννοια της κατάθλιψης έχει φτάσει να χρησιμοποιείται ευρέως. Ειδικότερα η κλινική κατάθλιψη αποτελεί μια σοβαρή διαταραχή η οποία επηρεάζει πολλές από τις καθημερινές λειτουργίες του ατόμου καθώς και τον τρόπο που αυτό νιώθει, πράττει ή σκέφτεται. Από την άλλη πλευρά η γενικώς καλούμενη κατάθλιψη από τον καθημερινό κόσμο και όχι από έναν ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να αποτελεί μια απογοήτευση η οποία προήλθε από ένα πρόσφατο γεγονός το οποίο το άτομο θεωρεί τραυματικό με οποιοδήποτε τρόπο. Ακόμα όσον αφορά την κατάθλιψη σύμφωνα με στοιχεία (2021) από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας το 3.8% του Παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από κατάθλιψη και συγκεκριμένα το 5.0 % των ενηλίκων καθώς και το 5.7% των ενηλίκων άνω των 60 ετών. Επιπλέον τονίζεται ότι το 75% των ατόμων που προέρχονται από μεσαίες ή χαμηλές σε κοινωνιοικονομικά εισοδήματα χώρες δεν λαμβάνει κάποια θεραπεία.

Οι τρεις βασικοί τύποι της κατάθλιψης

Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι κατάθλιψης: η μείζων κατάθλιψη, η εμμένουσα καταθλιπτική διαταραχή καθώς και η μανιοκατάθλιψη.

Α) Η μείζων κατάθλιψη

Η μείζονας κατάθλιψη (ή διαφορετικά η κλινική κατάθλιψη) χαρακτηρίζεται από καταθλιπτικά επεισόδια και κρατάει από μερικές εβδομάδες μέχρι μήνες. Τα επεισόδια της μείζονας κατάθλιψης μπορούν να επανέλθουν εφόσον δεν αντιμετωπιστούν κλινικά και να διαρκέσουν περισσότερο χρονικό διάστημα από το αρχικό. Επιπλέον τονίζεται ότι τα συμπτώματα της μείζονος κατάθλιψης, τα οποία θα αναφερθούν παρακάτω θα πρέπει να είναι παρόντα για 2 βδομάδες και περισσότερο (4 ή περισσότερα από αυτά) προκειμένου το άτομο να πιθανών να πάσχει από κατάθλιψη. Ακόμα αξίζει να αναφερθεί ότι η μείζων κατάθλιψη είναι μονοπολική διαταραχή.

α) Τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα της μείζονος κατάθλιψης συμπεριλαμβάνουν:
1) έλλειψη λήψης ευχαρίστησης από δραστηριότητες                                                                                                                                                        2) αυξομειώσεις στο βάρος αλλά και στις διατροφικές συμπεριφορές αντίστοιχα
3) διαταραχές στον ύπνο του ατόμου, δηλαδή είτε το άτομο να κοιμάται παραπάνω από το φυσιολογικό ώρες είτε λιγότερες
4) ραθυμία και γενικότερη έλλειψη ενέργειας
5) έντονα αισθήματα ενοχής και ασημαντότητας
6) ελλειμματική συγκέντρωση
7) προβλήματα στην λήψη αποφάσεων
8) αυτοκτονικές σκέψεις και τάσεις

Β) Εμμένουσα καταθλιπτική διαταραχή

Αν η κατάθλιψη ενός ατόμου διαρκεί για διάστημα μεγαλύτερο από τα 2 έτη αυτή ονομάζεται επίμονη καταθλιπτική διαταραχή. Η εμμένουσα καταθλιπτική διαταραχή είναι όρος ομπρέλα που από κάτω της κρύβει την χρόνια κατάθλιψη αλλά και την δυσθυμία η οποία αποτελεί μια ηπιότερη μορφή κατάθλιψης (χαρακτηρίζεται ως χαμηλού βαθμού επίμονη καταθλιπτική διαταραχή). Επισημαίνεται ότι αν υπάρχουν 2 από τα 6 αναφερθέντα κριτήρια μαζί με καταθλιπτική διάθεση τότε το άτομο μπορεί να πάσχει από εμμένουσα καταθλιπτική διαταραχή.

β) Τα συμπτώματα

1) διαταραχές όρεξης (είτε μειωμένη είτε αυξημένη)
2) έλλειψη συγκέντρωσης
3) απελπισία, απόγνωση
4) έλλειψη ενεργητικότητας
5) ιδέες αναξιότητας
6) διαταραχές ύπνου

Γ) Μανιοκατάθλιψη

Η μανιοκατάθλιψη αποτελεί μια διπολική διαταραχή διότι το άτομο εναλλάσσεται μεταξύ δύο ακραίων καταστάσεων. Με άλλα λόγια το άτομο είτε βρίσκεται σε πολύ καλή διάθεση και ενέργεια και από την άλλη μπορεί να βρίσκεται σε πολύ χαμηλή ενέργεια αλλά και θλίψη με τις δύο αυτές καταστάσεις να εναλλάσσονται είτε σε διάστημα μερικών ημερών είτε μερικών εβδομάδων είτε σε διάστημα μερικών μηνών.

γ) Τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα της μανιοκατάθλιψης είναι ακριβώς τα ίδια με αυτά της κλινικής κατάθλιψης όταν το άτομο βρίσκεται στον κάτω πόλο, δηλαδή στην φάση της χαμηλής ενέργειας. Από την άλλη όταν το άτομο βρίσκεται στην φάση της υψηλής ενέργειας τότε τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
1) διάσπαση προσοχής
2) Απερισκεψία (σύμφωνα με το DSM 5 υπερβολική συμμετοχή σε δραστηριότητες που προκαλούν ευχαρίστηση)
3) Ιδέες και αίσθημα μεγαλείου
4) Ιδεοφυγία
5) Αυξημένη δραστηριοποίηση
6) Έλλειψη ύπνου
7) Πολυλογία

Επισημαίνεται ότι η αναίτια ανεβασμένη διάθεση σε συνδυασμό με 3 από τα παραπάνω κριτήρια ή η ευερεθιστότητα με 4 από τα παραπάνω κριτήρια για μια εβδομάδα συνεχόμενη δηλώνει ένα μανιακό επεισόδιο.

Τα υπόλοιπα είδη της κατάθλιψης

Εκτός από τις 3 βασικές κατηγορίες τις κατάθλιψης υπάρχουν και άλλες μορφές οι οποίες περιγράφονται αναλυτικά παρακάτω:

Περιγεννητική κατάθλιψη

Η περιγεννητική κατάθλιψη είναι μια μορφή κατάθλιψης που επηρεάζει τις γυναίκες κατά την διάρκεια της κύησης αλλά ακόμα και μετά την γέννηση του παιδιού τους. Οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτή είναι το γενικότερο στρες που μπορεί να υπάρχει στην ζωή τής μέλλουσας μητέρας, παρελθοντικά τραύματα αλλά ακόμα και οι αλλαγές στις ορμόνες που συμβαίνουν κατά την διάρκεια της κύησης.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της περιγεννητικής κατάθλιψης συμπεριλαμβάνουν μια ευρεία κατηγορία συμπεριφορών. Από την λίστα που παρατίθεται παρακάτω μπορούν αν εμφανιστούν είτε λίγα από αυτά, είτε πολλά κάτι το οποίο εξαρτάται από την ίδια την εγκυμονούσα και την ψυχοσύνθεση της.

1) Επίμονη στεναχώρια και αίσθηση κενότητας
2) ευερεθιστότητα
3) αίσθημα ενοχής
4) αίσθημα ότι δεν αξίζει
5) αίσθηση ότι είναι αβοήθητη
6) έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
7) υπερκινητικότητα
8) δυσκολία συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων
9) προβλήματα στον ύπνο (διακοπτόμενος ύπνος, ύπνος για πολλές ώρες συνεχόμενες ή αυπνίες)
10) διαταραχή στην όρεξη
11) φαγούρες, πονοκέφαλοι και κράμπες
12) πρόβλημα στην δημιουργία συναισθηματικού δεσμού με το νεογέννητο μωρό
13) έντονες ιδίες ότι δεν θα μπορούν να φροντίσουν το νεογέννητο
14) σκέψεις για αυτοκτονία ή αυτοτραυματισμό ή σκέψεις να προκαλέσουν βλάβη στο νεογέννητο.

Επιλόχειος κατάθλιψη

Άλλη μια μορφή κατάθλιψης που συνδέεται με την μητέρα αλλά αυτή η μορφή εκδηλώνεται αφότου έχει γεννηθεί το νεογνό. Το φαινόμενο τής επιλόχειας κατάθλιψης προκύπτει τουλάχιστον σε 1 στις 10 γυναίκες. Τα πιο συχνά αίτια πίσω από αυτή την πάθηση είναι η ενοχή για τα χαρούμενα συναισθήματα που βίωνε κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς και η ανησυχία αν η γυναίκα θα ανταποκριθεί στον ρόλο της ως μητέρα.

Συμπτώματα

1)Κατάθλιψη
2) Ευερεθιστότητα
3) Κόπωση
4) Αυπνία
5) Απώλεια της όρεξης
6) Απώλεια της ικανότητας ευχαρίστησης
7) Αίσθηση ανάγκης να ανταπεξέλθει στον ρόλο ως μητέρα
8) Ενοχές
9) Άγχος

Εποχιακή κατάθλιψη

Η εποχιακή κατάθλιψη έρχεται κυρίως τους χειμερινούς μήνες και ξεκινάει στα τέλη του φθινοπώρου και αρχίζει να υποχωρεί με τον ερχομό τη άνοιξης και του καλοκαιριού. Η αιτία πίσω από αυτή τη μορφή της κατάθλιψης είναι κυρίως η λιγότερη έκθεση στον ήλιο μιας και η περίοδος με ήλιο το χειμώνα είναι μικρότερη σε σχέση με το καλοκαίρι.

Ψυχωτική κατάθλιψη

Η ψυχωτική κατάθλιψη αποτελεί έναν συνδυασμό της κλινικής κατάθλιψη με ψυχωτικά επεισόδια τα οποία εκδηλώνονται με την μορφή παραισθήσεων, παρανοϊκών σκέψεων (για παράδειγμα ότι άλλα άτομο προσπαθούν να βλάψουν το άτομο). Εκτός όμως από τα ψυχωτικά επεισόδια τα γενικότερα συμπτώματα της ψυχωτικής κατάθλιψης παραμένουν ίδια με αυτά της κλινικής κατάθλιψης.

Προεμμηνορροϊκή κατάθλιψη

Η προεμμηνορροϊκή κατάθλιψη συμβαίνει κυρίως στις γυναίκες που μπορούν να κυοφορήσουν και λαμβάνει χώρα κυρίως την βδομάδα πριν την περίοδο αλλά και κατά την αρχή της περιόδου. Εφόσον αυτή η κατάθλιψη είναι σοβαρή και χρόνια μπορεί να οδηγήσει στο προεμμηνοροϊό δυσφορικό σύνδρομο. Αιτίες πίσω από αυτή την καταθλιπτική διαταραχή είναι τα επίπεδα σεροτονίνης στον οργανισμό τα οποία πέφτουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα κατά την διάρκεια της έμμηνου ρήσης στις γυναίκες με αυτό το σύνδρομο, διαταράσσοντας σε διάφορα επίπεδα την καθημερινότητα της γυναίκας.

Συμπτώματα

1) Απότομες αλλαγές διάθεσης
2) Ευερεθιστότητα
3) Άγχος
4) Πρόβλημα συγκέντρωσης
5) Κόπωση
6) Αλλαγές στην διατροφή και στην όρεξη
7) Αλλαγές στα μοτίβα ύπνου
8) Αίσθηση ότι τίποτα δεν θα πάει καλά

Ατυπική κατάθλιψη

Η ατυπική κατάθλιψη μοιάζει με την μελαγχολία, ενώ αποτελεί υποκατηγορία της μείζονος κατάθλιψης. Σε αυτή την κατηγορία κατάθλιψης υπάρχουν μια μελαγχολική διάθεση αλλά αυτή μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο εφόσον συμβεί κάτι που θα ανεβάσει την διάθεση του ατόμου.

Συμπτώματα

1) αυξημένη όρεξη
2) διαταραχές στον ύπνο
3) το να αισθάνεσαι βαριά τα χέρια και τα πόδια
4) υπερευαισθησία στην κριτική

Γηριατρική κατάθλιψη

Η γηριατρική κατάθλιψη είναι ένα είδος κατάθλιψης που επηρεάζει τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο όριο στο οποίο το άτομο να αισθάνεται αυτό το είδος κατάθλιψης.

Συμπτώματα

1) Λύπη
2) αίσθηση ότι το άτομο δεν αξίζει
3) ευερεθιστότητα
4) ίλιγγοι
5) ξεσπάσματα σε κλάματα
6) απάθεια
7) προβλήματα ύπνου
8) έλλειψη συγκέντρωσης
9) διαταραχές στην όρεξη
10) φυσικοί πόνοι που δεν οφείλονται σε τραυματισμό ή άλλο ιατρικό αίτιο
11) τάση απομόνωσης
12) αυτοκτονικές τάσεις

Αίτια πίσω από την κατάθλιψη

Οι αιτίες πίσω από την κατάθλιψη είναι διάφορες και έχουν σχέση με όλο το φάσμα της ζωής του ανθρώπου. Ειδικότερα:

i) Γενετικοί παράγοντες

Τα γονίδια διαδραματίζουν σπουδαίο ρόλο σε πολλά χαρακτηριστικά του ανθρώπου αλλά και σε ασθένειές και διαταραχές. Έτσι λοιπόν και στην κατάθλιψη παρότι δεν έχει αποδειχθεί ότι κάποια συγκεκριμένα γονίδια και αλληλουχίες έχουν ρόλο στην εκδήλωση της ασθένειας, έχει γίνει φανερό ότι σε άτομο που έχουν συγγενείς με κατάθλιψη στο οικογενειακό τους δένδρο είναι πιθανότερα και αυτά τα άτομα να εκδηλώσουν κατάθλιψη.

ii) Η νευροβιοχημεία του εγκεφάλου

Παρότι δεν υπάρχει κάποιο γονίδιο που να είναι το απευθείας υπεύθυνο για την κατάθλιψη, έχει παρατηρηθεί ότι στα άτομα με κατάθλιψη ο ιππόκαμπος τους (τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την αποθήκευση των αναμνήσεων) είναι μικρότερο σε σχέση με τα άτομα που δεν πάσχουν από κατάθλιψη ή δεν έχουν συγγενείς με κατάθλιψη. Επιπλέον ο μικρότερος ιππόκαμπος διαθέτει λιγότερους υποδοχείς σεροτονίνης, της ορμόνης της ευχαρίστησης, οπότε λιγότερες ορμόνες σεροτονίνης αλληλοεπιδρούν με τον ιππόκαμπο κάτι που επιδρά στην εμφάνιση της κατάθλιψης ή διαφορετικά στην επιρρέπεια του ατόμου στην θλίψη.

iii) Φάρμακα

Διάφορες φαρμακευτικές και χημικές ουσίες που υπάρχουν μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη δηλαδή να επιδράσουν με το σύστημα της σεροτονίνης στον οργανισμό. Ειδικότερα τα βαρβιτουρικά, οι βενζοδιαζεπίνες αλλά και διάφορα φάρμακα για την θεραπεία της ακμής μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη ειδικά στα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα. Επιπλέον τα κορτικοστεροειδή και τα οπιοειδή είναι και αυτά με την σειρά τους υπεύθυνα για την πρόκληση της κατάθλιψης, αξίζει να σημειωθεί ότι και τα γενικότερης φύσης ναρκωτικά αλλά και το αλκοόλ μπορούν και αυτά να προκαλέσουν εκτός από εθισμό κατάθλιψη αλλά και επιδείνωση της ήδη υπάρχουσας κατάθλιψης. Άλλες ουσίες τώρα που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχή της διάθεσης του ατόμου και σε ένα βαθμό κατάθλιψη αποτελούν τα αντιχολινεργικά φάρμακα που δίδονται για την θεραπεία του στομάχου, ενώ οι μπέτα παρεμποδιστές που χρησιμοποιούνται για την ρύθμιση της πίεσης του αίματος σε διάφορα φάρμακα μπορούν αν συμβάλλουν στην κατάθλιψη.

iv) Χρόνιες ασθένειες

Οι χρόνιες ασθένειες μπορούν να οδηγήσουν στην κατάθλιψη καθώς τις περισσότερες φορές είναι ανίατες γεγονός που προκαλεί εκτεταμένη ανησυχία αλλά και αρνητικά συναισθήματα στο άτομο που πάσχει. Παραδείγματα τέτοιων ασθενειών είναι ο διαβήτης, το AIDS, η αρθρίτιδα, η πολλαπλή σκλήρωση.

v) Χρόνιος πόνος

Ο χρόνιος πόνος είναι άλλο ένας παράγοντας που μπορεί να συμβάλει στην δημιουργία ή στην ενίσχυση της κατάθλιψης. Αυτό συμβαίνει γιατί ο χρόνιος πόνος μπορεί να προκαλέσει γενικότερα αισθήματα λύπης, άγχους καθώς και κοινωνικής απομόνωσης.

vi) Πένθος

Το πένθος αποτελεί άλλον ένα παράγοντα που επηρεάζει την κατάθλιψη ή ακόμα και την δημιουργεί. Το πένθος αποτελεί την φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού απέναντι σε μια απώλεια που βιώνει το άτομο και αυτή η απώλεια μπορεί να αφορά το οτιδήποτε έχει συνδεθεί το άτομο και το θεωρεί μέρος της καθημερινότητας του. Η κατάθλιψη που προκαλείται κατά την διάρκεια πένθους δεν συνδέεται με την κλινική κατάθλιψη, όμως μπορεί να λάβει μια μορφή κατάθλιψης από αυτές που περιεγράφηκαν παραπάνω αν παραμείνει το άτομο σε μια παρατεταμένη περίοδο θλίψης λόγο της απώλειας που υπέστη.

vii) Επιπλέον παράγοντες

Άτομα λοιπόν τα οποία έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, άτομα που είναι εξαρτημένα, πεσιμιστικά ή άτομα που ασκού συχνά αρνητική κριτική στον εαυτό τους παρουσιάζουν σημαντικότερες πιθανότητες να πάσχουν από κατάθλιψη. Επιπλέον άτομα τα οποία έχουν υποστεί οποιαδήποτε μορφή σεξουαλικής, ψυχολογικής ή σωματικής κακοποίησης είναι πιθανότερο να εμφανίσουν κατάθλιψη κάποια στιγμή στην ζωή τους. Τέλος τα άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό είναι πιθανό να εμφανίσουν κατάθλιψη διότι βιώνουν πολλές φορές έλλειψη αποδοχής από την κοινωνία ή και την οικογένεια τους.

Συμπτώματα κατάθλιψης και ηλικιακές κατηγορίες

Σε αυτή την ενότητα θα αναφερθεί η κατάθλιψη καθώς και πως αυτή εκδηλώνεται στις διάφορες ηλικιακές κατηγορίες αλλά και φάσεις του ατόμου. Διότι μερικά από τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα της φάσηw ανάπτυξης που βρίσκεται το άτομο.

Συμπτώματα σε παιδιά πριν την εφηβεία

Τα συμπτώματα κατάθλιψης σε παιδιά από ενός έως 10 ή 12 ετών (ανάλογα πότε αρχίζει η εφηβική περίοδος για κάθε άτομο) συμπεριλαμβάνουν λύπη, ευερεθιστότητα, έντονη προσκόλληση σε άτομα, γενικότερη ανησυχία, σωματικούς πόνους οι οποίοι δεν έχουν προέλθει από τραυματισμό, άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο, διατροφικά προβλήματα.

Συμπτώματα στην εφηβική περίοδο (από 10 ή 12 ετών μέχρι 16 ή 18 έτη)

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης στου εφήβους συμπεριλαμβάνουν λύπη, ευερεθιστότητα, αρνητική αυτοεικόνα, κακές επιδόσεις στο σχολείο αλλά και τάση για απουσίες χωρίς κάποιον λόγο, υπερευαισθησία στην κριτική, κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ αλλά και χρήση ελαφριών ναρκωτικών ουσιών, διατροφικές διαταραχές, διαταραχές ύπνου, αυτοτραυματισμοί, αντικοινωνικότητα καθώς και έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες.

Συμπτώματα στους ενήλικες άνω των 65

Η ύπαρξη θλίψης είναι φυσιολογική όσον αφορά τα άτομα άνω των 65 ετών, καθώς όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος και βλέπει τις σωματικές και πνευματικές του δυνάμεις να εξασθενούν με το πέρασμα των χρόνων. Ωστόσο η κατάθλιψη εφόσον αυτή υπάρξει μένει συνήθως αθεράπευτη διότι είτε δεν δίνεται αρκετή σημασία στα συμπτώματα της, είτε φαίνεται σαν φυσιολογική συμπεριφορά της ηλικίας για τα μεγαλύτερα άτομα να έχουν λιγότερη ενέργεια και διάθεση. Ωστόσο τα συμπτώματα της κατάθλιψη στα άτομα άνω των 65 είναι τα εξής:

1) προβλήματα μνήμης σε συνδυασμό με αλλαγές στην προσωπικότητα
2) σωματικοί πόνοι χωρίς προφανή τραυματισμό αλλά και κάποιο πρόβλημα υγείας
3) έντονη κόπωση
4) έλλειψη όρεξης για φαγητό
5) προβλήματα ύπνου
6) έλλειψης όρεξης για σεξουαλική δραστηριότητα η οποία δεν οφείλεται μόνο στην φυσική γήρανση του οργανισμού ή σε φαρμακευτικές αγωγές
7) τάση για απομόνωση
8) τάσεις αυτοκτονίας αλλά και αυτοκτονικές σκέψεις ιδιαίτερα στους άνδρες

Τρόποι αντιμετώπισης/θεραπείας της κατάθλιψης

Η κατάθλιψη σαν ασθένεια/διαταραχή είναι θεραπεύσιμη αλλά θέλει αρκετό χρόνο, υπομονή και θέληση από το άτομο που πάσχει. Πάνω από το 80% των ατόμων με κατάθλιψη θεραπεύονται από αυτή και θεωρείται από τις περισσότερο ιάσιμες διαταραχές παγκοσμίως. Έτσι λοιπόν οι θεραπείες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατάθλιψη είναι οι εξής:

Φαρμακευτική αγωγή

Τις περισσότερες αν όχι όλες τι φορές η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη προκειμένου να ρυθμιστούν οι νευροδιαβιβαστές του ανθρώπινου εγκεφάλου. Διευκρινίζεται ότι τις περισσότερες φορές με την αρωγή της φαρμακευτικής αγωγής το άτομο που πάσχει από κατάθλιψη βλέπει μια καλυτέρευση της κατάστασης του/της μέσα στις δύο πρώτες εβδομάδες ωστόσο προκειμένου μια αγωγή να είναι αποτελεσματική ίσως χρειαστούν μήνες αλλά και αλλαγές σε δοσολογίες φαρμάκων ή αλλαγές και στα ίδια τα φάρμακα. Επιπλέον για άτομα κάτω των 25 ετών αναφέρεται ότι τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα ίσως επιφέρουν αυτοκτονικές σκέψεις γεγονός το οποίο πρέπει να επικοινωνείτε με τον θεράποντα ψυχίατρο ή κλινικό ψυχολόγο που κουράρει το άτομο. Φυσικά οποιαδήποτε αλλαγή επέρχεται και προβληματίζει το άτομο καλό θα ήταν να επικοινωνείτε και αυτή με τους θεράποντες προκειμένου να χτίζεται μια σωστή αντιμετώπιση της όποιας κατάστασης.

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης διότι βοηθάει το άτομο να αποσυμπιέζεται, όσο και αν αυτό δεν γίνεται αντιληπτό στις πρώτες θεραπείες. Χρειάζονται τουλάχιστον 10 με 15 θεραπείες για να αρχίσουν να γίνονται εμφανή και αντιληπτά τα αποτελέσματα της θεραπείας και από τον θεραπευόμενο. Τύποι θεραπείας όπως η γνωσιοσυμπεριφορική, η διαπροσωπική θεραπεία αλλά και η συμβουλευτική θεραπεία μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα του αλλά και να έρθει σιγά σιγά σε επαφή με τα τραύματα του/της ώστε να αρχίσει η ίαση τους. Επίσης τονίζεται ότι μαζί με τους τύπους θεραπείας που αναφέρθηκαν συνήθως γίνεται και λήψη αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.

Ηλεκτροσπασμοθεραπεία

Εφόσον τα συμπτώματα της κατάθλιψης δεν υποχωρούν υπάρχει η περίπτωση να χρησιμοποιηθεί και η ηλεκτροσπασμοθεραπεία ως θεραπευτική μέθοδος. Αυτό το είδος της θεραπείας διαφέρει από το κλασσικό ηλεκτροσόκ που χρησιμοποιούνταν παλαιότερα ως θεραπεία. Επιπλέον αυτή η θεραπεία διαρκεί ελάχιστα λεπτά και ο/η ασθενής δεν αισθάνεται τίποτα καθώς πριν την έναρξη της θεραπείας έχει χορηγηθεί αναισθησία αλλά και μυοχαλαρωτικά. Η θεραπεία αυτή γίνεται για 2 με 3 φορές την εβδομάδα και φτάνει το μέγιστο των 12 θεραπειών συνολικά εφόσον αποφασιστεί να χρησιμοποιηθεί. Οι παρενέργειες που μπορεί να προκύψουν από αυτόν τον τύπο θεραπείας συμπεριλαμβάνουν βραχυχρόνια απώλεια μνήμης για τους τελευταίους μήνες πριν την θεραπεία, σύγχυση καθώς και αποπροσανατολισμός.

Επιπλέον δραστηριότητες που μπορούν να βοηθήσουν στην ελάττωση της κατάθλιψης

Εκτός λοιπόν από τις ιατρικές/ψυχολογικές μεθόδους δραστηριότητες όπως ο χορός, η γυμναστική, o διαλογισμός, το περπάτημα αλλά και η ακρόαση μουσικής βοηθούν όλες στην ελάττωση τις κατάθλιψης σύμφωνα με αντίστοιχες έρευνες. Το άτομο λοιπόν μπορεί εκτός από τις παραδοσιακές θεραπείες να δοκιμάζει παράλληλα κάποιες από αυτές τις δραστηριότητες μέχρι να βρει ποια ή ποιες ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία του/της, ώστε να έχει ακόμα ένα σύμμαχο στην καταπολέμηση της κατάθλιψης.

Επίλογος

Πέρα από τα ιατρικά/θεραπευτικά αξίζει να θυμάστε ότι όλοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν θέματα και τραύματα που τους είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίσουν, οπότε δεν είσαι μόνος/μόνη σε αυτό που αντιμετωπίζεις. Λίγοι άνθρωποι θα σε καταλάβουν στο σταυρό που κουβαλάς ή διαφορετικά στο πρόβλημα που αντιμετωπίζεις όμως αυτό μην σε πτοεί καθώς αυτά τα άτομα είναι που τελικά θα μείνουν για καιρό στην ζωή σου και θα αποτελέσουν πιστούς φίλους/-ες, εραστές/ερωμένες, σύντροφοι. Αν σου φαίνεται ότι όλοι οι άλλοι διασκεδάζουν εκτός από εσένα δεν είναι αλήθεια, διότι ο τρόπος που ξεσπούν οι άνθρωποι είναι διαφορετικός, δεν σημαίνει ότι πρέπει να αλλοτριωθείς για να αποκτήσεις επιφανειακές φιλίες, συμμαχίες, φιλικές και συντροφικές σχέσεις. Βρες τι είναι αυτό που σε εκφράζει και σου δίνει ενέργεια και ξεκίνα να χτίζεις μια πραγματικότητα που θα σε στηρίζει στα δύσκολα. Μια πραγματικότητα με ενδιαφέροντα, σπουδές, δουλειά ή ότι άλλο σε γεμίζει πραγματικά.

Γραμμές Ψυχολογικής υποστήριξης:

10306 Λειτουργεί όλο το εικοσιτετράωρο (https://www.moh.gov.gr/articles/citizen/xrhsima-thlefwna-amp-dieythynseis/10714-thlefwnikh-grammh-psyxokoinwnikhs-yposthrikshs-10306)

1018 Γραμμή βοήθεια για την αυτοκτονία, είναι δωρεάν και λειτουργεί όλο το εικοσιτετράωρο.

1107 Εθνική γραμμή παιδικής προστασίας, είναι δωρεάν και λειτουργεί όλο το εικοσιτετράωρο

116111 Γραμμή βοήθειας για παιδιά και εφήβους. Είναι δωρεάν και λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή από τι 2 το μεσημέρι έως τις 8:30 το βράδυ καθώς και τα Σάββατα από τις 9:30 το πρωί μέχρι τις 2 το μεσημέρι.

1528 Γραμμή για τη σεξουαλική διαφορετικότητα και την ταυτότητα του φύλου. Σε αυτή τη γραμμή νέοι κι νέες καθώς και εκπαιδευτικοί μπορούν να λάβουν πληροφορίες για το πως να διαχειρίζονται ζητήματα διακρίσεων αλλά και την σεξουαλική διαφορετικότητα.

1069 Ψυχολογική υποστήριξη για άτομα που πάσχουν από καρκίνο.

210 5235318 και 5235250 Κέντρα υποδοχής κακοποιημένων γυναικών.

210 52 44 657 Ξενώνας κακοποιημένων γυναικών.

800-118-88881 Γραμμή Δίπλα σου για την κακοποίηση της οικογένειας.

1031 ΟΚΑΝΑ γραμμή για ψυχοτρόπες ουσίες

210-6852660 Μη-Κυβερνητική οργάνωση «Νηφάλιοι», για θέματα που αφορούν την κατάχρηση του αλκοόλ.

210 33 04 215 , 210 33 04 395 τμήμα εμψύχωσης και ευαισθητοποίησης 18 Άνω

210 9215776, 210 9237777 ΚΕΘΕΑ ώρες λειτουργίας (09:00 – 17:00)

197 Εθνικό κέντρο άμεσης κοινωνικής βοήθειας για παιδιά και έφηβους/έφηβες που κακοποιούνται, που παραμελούνται ή εγκαταλείπονται, θύματα οικογενειακής βίας, ενήλικοι και ηλικιωμένοι που χρήζουν άμεσης ψυχολογικής και κοινωνικής βοήθειας καθώς και άλλα θέματα.

1145 Γραμμή για τις εξαρτήσεις.

1145 Γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης “ΙΘΑΚΗ” για θέματα εξαρτησιογώνων ουσιών

1114 Γραμμή για τον τζόγο από το ΚΕΘΕΑ Άλφα σε συνεργασία με τον ΟΠΑΠ

1056 Το χαμόγελο του παιδιού

1142 Γραμμή για το κάπνισμα και λειτουργεί καθημερινά από τις 7:00 το πρωί μέχρι τις 12 την νύχτα.

210-72 22 222 Τηλεφωνική γραμμή για το AIDS και λειτουργεί τις εργάσιμες ώρες.

Βιβλιογραφικές Αναφορές:

Bhandari, S. (2021, March 8). Causes of depression: Genetics, illness, abuse, and more. Retrieved December 26, 2022, from https://www.webmd.com/depression/guide/causes-depression

Bhandari, S. (2022, November 28). Atypical depression symptoms, treatments, and diagnosis. Retrieved December 26, 2022, from https://www.webmd.com/depression/guide/atypical-depression

Carlat, D. J. (2019). Πως να απομνημονεύσετε τα κριτήρια του DSM 5. In Ψυχιατρική συνέντευξη (2η ed., Πρακτικοί οδηγοί ψυχιατρικής, pp. 138-150). Αθήνα: Παρισιανού Α.Ε.

Casarella, J. (2021, June 23). Types of depression: Major, chronic, manic, and more types. Retrieved December 26, 2022, from https://www.webmd.com/depression/guide/depression-types

Chan, M. F., Wong, Z. Y., & Thayala, N. (2011). The effectiveness of music listening in reducing depressive symptoms in adults: A systematic review. Complementary Therapies in Medicine, 19(6), 332-348. https://doi:10.1016/j.ctim.2011.08.003

Cooney, G. M., Dwan, K., Greig, C. A., Lawlor, D. A., Rimer, J., Waugh, F. R., . . . Mead, G. E. (2013). Exercise for depression. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2013(9). https://doi:10.1002/14651858.cd004366.pub6

Depression (major depressive disorder). (2022, October 14). Retrieved December 26, 2022, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/depression/symptoms-causes/syc-20356007

Depression. (2021, September 13). Retrieved December 26, 2022, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression

Depression. (2022, September). Retrieved December 26, 2022, from https://www.nimh.nih.gov/health/topics/depression

Depression: Types, symptoms, causes & treatment. (2020, December 31). Retrieved December 26, 2022, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9290-depression#:~:text=Depression%20is%20a%20medical%20condition,brain%20stimulation%20and%20complementary%20therapies.

Edlund, M. J., Forman-Hoffman, V. L., Winder, C. R., Heller, D. C., Kroutil, L. A., Lipari, R. N., & Colpe, L. J. (2015). Opioid abuse and depression in adolescents: Results from the National Survey on Drug Use and Health. Drug and Alcohol Dependence, 152, 131-138. https://doi:10.1016/j.drugalcdep.2015.04.010

Haboush, A., Floyd, M., Caron, J., LaSota, M., & Alvarez, K. (2006). Ballroom dance lessons for geriatric depression: An exploratory study. The Arts in Psychotherapy, 33(2), 89-97. https://doi:10.1016/j.aip.2005.10.001

Krans, B. (2018, September 02). Geriatric depression (depression in older adults). Retrieved December 26, 2022, from https://www.healthline.com/health/depression/elderly

McCaffrey, R., Hanson, C., & McCaffrey, W. (2010). Garden walking for Depression. Holistic Nursing Practice, 24(5), 252-259. https://doi:10.1097/hnp.0b013e3181f1acd7

Mead, G. E., Morley, W., Campbell, P., Greig, C. A., McMurdo, M., & Lawlor, D. A. (2008). Exercise for depression. Cochrane Database of Systematic Reviews. https://doi:10.1002/14651858.cd004366.pub3

Murrock, C. J., & Graor, C. H. (2014). Effects of dance on depression, physical function, and disability in underserved adults. Journal of Aging and Physical Activity, 22(3), 380-385. https://doi:10.1123/japa.2013-0003

Payne, P., & Crane-Godreau, M. A. (2013). Meditative movement for depression and anxiety. Frontiers in Psychiatry, 4. https://doi:10.3389/fpsyt.2013.00071

Perinatal depression. (n.d.). Retrieved December 26, 2022, from https://www.nimh.nih.gov/health/publications/perinatal-depression

Postnatal depression in greek: Royal College of Psychiatrists. (n.d.). Retrieved December 26, 2022, from https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/greek/postnatal-depression

Premenstrual dysphoric disorder (PMDD). (2019, November 19). Retrieved December 26, 2022, from https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/premenstrual-dysphoric-disorder-pmdd

Radell, M. L., Abo Hamza, E. G., Daghustani, W. H., Perveen, A., & Moustafa, A. A. (2021). The impact of different types of abuse on depression. Depression Research and Treatment, 2021, 1-12. https://doi:10.1155/2021/6654503

Rimer, J., Dwan, K., Lawlor, D. A., Greig, C. A., McMurdo, M., Morley, W., & Mead, G. E. (2012). Exercise for depression. Cochrane Database of Systematic Reviews. https://doi:10.1002/14651858.cd004366.pub5

Robertson, R., Robertson, A., Jepson, R., & Maxwell, M. (2012). Walking for depression or depressive symptoms: A systematic review and meta-analysis. Mental Health and Physical Activity, 5(1), 66-75. https://doi:10.1016/j.mhpa.2012.03.002

Schreiner, I., & Malcolm, J. P. (2008). The benefits of mindfulness meditation: Changes in emotional states of depression, anxiety, and stress. Behaviour Change, 25(3), 156-168. https://doi:10.1375/bech.25.3.156

Skóra, M. N., Pattij, T., Beroun, A., Kogias, G., Mielenz, D., De Vries, T., . . . Müller, C. P. (2020). Personality Driven Alcohol and Drug Abuse: New Mechanisms revealed. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 116, 64-73. https://doi:10.1016/j.neubiorev.2020.06.023

Team, P. (2019, May 30). Τηλεφωνικές γραμμές συμβουλευτικής υποστήριξης: κάνε το πρώτο βήμα για να βρεις βοήθεια. Retrieved December 26, 2022, from https://www.psychologynow.gr/nea-psyxologias/epikairotita/4301-grammes-symvouleftikis-ypostiriksis-kane-to-proto-vima-gia-na-vreis-voitheia.html

Torres, F. (2020, October). What is depression? Retrieved December 26, 2022, from https://www.psychiatry.org/patients-families/depression/what-is-depression

Δημητρακόπουλος, Α. (2020, January 31). Αντιχολινεργικά Φάρμακα: Χρήσεις και Ανεπιθύμητες Ενέργειες. Retrieved December 26, 2022, from https://pathologia.eu/enimerosi/eswterikh-pathologia/antixolinergika-farmaka-xrhseis-kai-anepi8ymhtes-energeies/

Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης 10306. (n.d.). Retrieved December 26, 2022, from https://www.moh.gov.gr/articles/citizen/xrhsima-thlefwna-amp-dieythynseis/10714-thlefwnikh-grammh-psyxokoinwnikhs-yposthrikshs-10306

Πηγές εικόνων:

https://unsplash.com/photos/ulPAVuxITEw

https://unsplash.com/photos/rJGzs5BZ4XQ

https://unsplash.com/photos/rXrMy7mXUEs

https://unsplash.com/photos/7I1wrtRz5QQ

https://unsplash.com/photos/betmVWGYcLY

https://unsplash.com/photos/commYeAxHxA