Η Μαρίνα Λυκούδη γεννήθηκε στην Κεφαλονιά. Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μετεκπαιδεύτηκε επί τριετία στο Παρίσι στην Κλινική Ψυχολογία (Paris VII) και στα Παιδαγωγικά (Paris V) ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ). Υπηρέτησε σε σχολεία Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Βρυξέλλες, Μόντρεαλ). Διετέλεσε Συντονίστρια Εκπαίδευσης Ελληνοπαίδων Ανατολικού Καναδά, από όπου και αφυπηρέτησε. Κατά την παραμονή της στο Μόντρεαλ συνέγραψε το βιβλίο Η Ελληνόγλωσση Εκπαίδευση στο Εξωτερικό (εκδόσεις Παρουσία 1997). Ακολούθησαν οι νουβέλες Sacrificio (ιδιωτική έκδοση 2015) και Santa Catalina (ιδιωτική έκδοση 2017), εμπνευσμένες από την ιστορία του Περού, όπου διέμεινε συνοδεύοντας τον υπηρετούντα εκεί σύζυγό της πρέσβη, Βασίλη Σημαντηράκη. Το 2020, μαζί με την Άντζελα Έμσεν-Δανιηλίδου συνέγραψαν δύο νουβέλες, που περιέχονται στο βιβλίο 1-1-28 (εκδόσεις Βακχικόν). Σε συνεργασία με τον σύζυγό της εξέδωσε τα καλλιτεχνικά λευκώματα Ελαία η Καλλιστέφανος (εκδόσεις Έφεσος 2001) και Πέτρα Ωραιοτάτη (εκδόσεις Φιλοποίμην 2007), αμφότερα εμπλουτισμένα με πλούσιο φωτογραφικό υλικό του συζύγου της. Μητέρα τριών παιδιών, έχει επίσης έναν εγγονό, τον Ερρίκο. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο «Στην Αλβανία του Ενβέρ Χότζα», από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Αλβανία 1978. Η γειτονική μας χώρα βιώνει την πιο στυγνή δικτατορία στην ιστορία της. Πώς ήταν η ζωή επί Χότζα; Ποιοι περιορισμοί υπήρχαν; Πώς ήταν να βιώνεις ένα καθεστώς συνεχούς προπαγάνδας και φόβου; Τι μαρτυρούσαν τα σφιγμένα πρόσωπα των πολιτών; Και πώς ήταν η ζωή εκεί για τους ξένους επισκέπτες;
Διαβάστε ένα απόσπασμα του βιβλίου εδώ
Επιμέλεια συνέντευξης για το ΣημειΩματάριο: Άννα Ρω
Αν τα βασικότερα χαρακτηριστικά σας ταυτίζονταν με σημεία στίξης θα ήταν; Ερωτηματικό. Γιατί μονίμως ψάχνομαι. Μονίμως έχω απορίες. Μονίμως κάτι αναζητώ. Αλλά και αποσιωπητικό…Αφήνοντας το υπονοούμενο ή τη συνέχεια στην κρίση και την ευστροφία του αναγνώστη.
Η ανυπέρβλητη δύναμη του λόγου βασίζεται…; Στην πληρότητα της έκφρασης του λαλούντος – γράφοντος, στις γνώσεις και στην επιχειρηματολογία του, στον ψυχικό και πνευματικό του πλούτο, στον προβληματισμό και την ανησυχία του.
Τα πιο δυνατά έργα στο αναγνωστικό σας καταθετήριο; Οιδίπους Τύραννος Σοφοκλή, Επιτάφιος Θουκυδίδη, Έγκλημα και Τιμωρία Ντοστογιέφσκι, Ανάσταση Τολστόι, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι Διονυσίου Σολωμού, Εις Δόξαν Ανδρέα Κάλβου, Η Φόνισσα Παπαδιαμάντη, Το Ανθρώπινο Κτήνος Ζολά, Το Ανθρώπινο Στίγμα Φίλιπ Ροθ, Πατρίδα Αραμπούρου, Νόμος περί Τέκνων Ίαν Μακγιούαν, Διαβάζοντας στη Χάνα Μπέρνχαρντ Σλινκ , Ντέιμον Γκάλγκουτ, Η Υπόσχεση ( Ελάχιστα από τα πολλά υπέροχα).
Ένα προσωπικό θετικό – αρνητικό σημείο ορόσημο; Η καταγραφή των εμπειριών μου. Ο φόβος μήπως ξεχάσω ό,τι είδα, έμαθα και έζησα. Να προλάβω να τα «εγκλωβίσω» πριν ο πανδαμάτωρ τα … εξαερώσει.
Μπορεί αυτό να σας οδηγήσει στη συγγραφή; Ναι, χωρίς ποτέ να σκεφτώ ή να φανταστώ πως θα κατέληγα να αξιοποιήσω ένα απόθεμα γνωστικό ή εμπειρικό και να γίνω «συγγραφέας». Χρησιμοποιώ με φειδώ αυτόν τον τίτλο, γιατί δεν τον αισθάνομαι δικό μου. Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ μικρό γι αυτή την τιμή.
Ο δρόμος της συγγραφής χαρτογραφεί τον δρόμο προς την αυτογνωσία; Αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο για να «σκάπτουμε» συνεχώς ένδον, να ανακαλύπτουμε τις μεταλλάξεις μας, να ελέγχουμε τον εαυτό μας στο «τι μοι δέον ουκ ετελέσθη». Δημιουργώντας τους χαρακτήρες των βιβλίων μας, λοξοκοιτάμε τον εαυτό μας.
Είναι ο συγγραφέας θεράπων των λέξεων; Απόλυτος. Και το νιώθω έντονα κάθε φορά που ψάχνω να βρω τη λέξη που θα ταιριάζει ακριβώς όχι μόνο εννοιολογικά στη σκέψη μου αλλά και εκφραστικά, που θα κάμει τον λόγο μου να τρέξει, να κυλήσει σαν γάργαρο νερό. ΚΙ όταν τη βρω, να προλάβω να την αρπάξω, να μη τη χάσω… Πολλές φορές διαβάζω τα κείμενά μου φωναχτά, για να τα ακούσω, να βεβαιωθώ ότι έτσι θέλω να κυλίσει ο λόγος μου.
Οι συνταξιδιώτες στο συγγραφικό σας ταξίδι; Το διάβασμα. Η παρατήρηση. Η αναζήτηση. Η απομόνωση. Η μεταμεσονύχτια κατάθεση του νου και της ψυχής μου στο χαρτί.
Η πρώτη φορά απέναντι στη λευκή σελίδα; Δεν υπάρχει λευκή σελίδα για μένα. Ξέρω πάντα τι θέλω να γράψω και τα έχω όλα από την αρχή οργανωμένα. Άλλωστε, έχω πάντα σαν moto το Ξεκίνα και αφήνω τη συνέχεια να με πάει εκεί που εγώ θέλω ή εκεί που αυτή θέλει.
Η θέση του αναγνώστη σε αυτήν;
Στα πλαίσια των φίλων που κινούμαι, υπάρχουν πάντα θετικά σχόλια για τη γλώσσα και τη δομή του κειμένου, αλλά και η προτροπή να είμαι πιο αναλυτική και όχι τόσο συνοπτική στον λόγο μου.
Και η θέση του συγγραφέα;
Πάντα παίρνω σοβαρά υπόψη τις παρατηρήσεις, όμως δεν μπορώ να αλλάξω. Είναι το ύφος μου. Είμαι του «λακωνίζειν». Με ενοχλεί η πολυλογία.
Πρόσφατο έργο σας; Το αφήγημα «Στην Αλβανία του Ενβέρ Χότζα» εκδόσεις Βακχικόν.
Το κέντρο βάρους του; Η σύνθλιψη των ψυχών και η δυστυχία που προκαλείται από τα τυραννικά καθεστώτα.
Οι ήρωές του στον χώρο και στον χρόνο; Η απάντηση βρίσκεται στον στίχο του Γ. Σεφέρη, « Αν είναι ανθρώπινος ο πόνος δεν είμαστε άνθρωποι μόνο για να πονάμε».
Ως πρώτος αναγνώστης του βιβλίου σας θα λέγατε γι` αυτό ότι… Πρόκειται για αφήγημα που περιγράφει την καθημερινότητα των ανθρώπων που ζουν κάτω από την «προστασία» ενός στυγνού δικτατορικού καθεστώτος, όπως το βίωσε ένας «αλλοδαπός» παρατηρητής.
Ο συγγραφέας ή ο ήρωας κατέχει την πρώτη θέση στη συνείδηση του αναγνώστη; Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο συγγραφέας. Αυτόν άλλωστε εμπιστεύεται ο αναγνώστης δεδομένου ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένος ήρωας για να τον οδηγήσει στην εξέλιξη του θέματος.
Μυθοπλασία και πραγματικότητα είναι αντίρροπες δυνάμεις; Λογικά, ναι. Στη λογοτεχνία, όμως, συνυφαίνονται υπέροχα μέσα στη διαπάλη της φαντασίας και του ρεαλισμού καθώς κάθε μια αποτελεί το φόντο της άλλης.
Η πορεία της λογοτεχνίας και κατ’ επέκταση της γλώσσας σε ένα κόσμο εικονοποίησης; Θα είναι εξελικτική, όσο υπάρχουν σκεπτόμενοι άνθρωποι.
Ανεξερεύνητα τοπία στη συγγραφή; Πάμπολλα. Άλλωστε αιφνιδιαζόμαστε συχνά, άλλοτε ευχάριστα και άλλοτε διστακτικά, από τους τολμηρούς που κομίζουν νέες προτάσεις. Όρα Confiteor.
Ο κόσμος του συγγραφέα συνίσταται; Με αναφορά στον σολωμικό στίχο« Τα σπλάχνα μου κι η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν», θα έλεγα ότι συνίσταται σε ένα αδιάκοπο, εσωτερικό κατακτύπι που δεν του επιτρέπει τον εφησυχασμό.
Πού κατοικεί το όραμά σας; Μέσα μου. Στη σκέψη και στην καρδιά μου.
Αν έπρεπε να προικοδοτήσετε με κάτι τον κόσμο, τι θα ήταν; Μια βιβλιοθήκη με τους αρχαίους Έλληνες ποιητές, ιστορικούς, τραγικούς, φιλοσόφους.
Η δύναμη του βιβλίου συνίσταται; Δεν μπορώ να απαντήσω, γιατί φοβάμαι πως θα γράψω έκθεση ιδεών αρκετών σελίδων. Επειδή η επίδραση που ασκεί στον επαρκή αναγνώστη είναι τεράστια , πρέπει να υπολογιστεί το ποιόν του αναγνώστη και το περιεχόμενο του βιβλίου. Μιλώντας αορίστως για το βιβλίο μόνο υμνητικές γενικολογίες μπορούν να εκφραστούν. Δεν ικανοποιούν όλα τα βιβλία όλους.
Αντί βιβλίου τι; Ταξίδια, μουσεία, εκθέσεις, διαλέξεις, μουσικές συνευρέσεις.
Ένας τίτλος – στίχος ως δείκτης του μέλλοντος; «Θέλω να πιω της ζωής τη στερνή στάλα…Όχι, Δεν ζει όποιος αναπνέει μονάχα… » Άλφρεντ Τένυσσον, Οδυσσέας.
Κι ένας αγαπημένος;
«Έχεις μια γεύση τρικυμίας στα χείλη» Οδυσσέας Ελύτης, Η Μαρίνα των βράχων.
Πηγή βιογραφικού – φωτογραφιών & λοιπών πληροφοριών: Εκδόσεις Βακχικόν
