Μα γιατί να ανέβει κανείς στην Ακρόπολη και μάλιστα Δεκέμβρη μήνα; Η απάντηση είναι απλή. Το βλέπετε ξεκάθαρα στην φωτογραφία μου. Θα αισθανθείς πολύ όμορφα. Εάν έχεις και καλή παρέα, ακόμα πιο όμορφα. Η φίλη μου η Αγάθη είχε την ιδέα κι εγώ ακολούθησα. Κανόνισε ημέρα, ώρα και ξενάγηση με γκρουπ. Συναντηθήκαμε τριάντα άτομα ένα πρωινό Κυριακής «με άνετα ρούχα και παπούτσια, νερό και καλή διάθεση» όπως έλεγαν οι οδηγίες που μας έστειλε το γραφείο.
«Ακρόπολη σημαίνει το ψηλότερο σημείο της πόλης», εξήγησε η Αντωνία η ξεναγός «αν και ο Λυκαβηττός είναι υψηλότερος ο οποίος όμως είναι απότομος και μυτερός, συνεπώς ακατάλληλος για οικοδόμηση κτηρίων». Κάπως έτσι ξεκίνησε ένα δίωρο ταξίδι περιήγησης παρέα με την φωνή της. Από τα ακουστικά ξεπηδούσαν εικόνες, ιστορίες, μύθοι.
Η κατασκευή, ξεκίνησε το 447 π.Χ. με απόφαση του Αθηναίου πολιτικού Περικλή στο πλαίσιο ενός γενικότερου οικοδομικού προγράμματος στην Ακρόπολη, τα ιερά της οποίας είχαν καταστραφεί από τους Πέρσες το 480 π.Χ.
Αρχιτέκτονες ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης, ενώ επιστάτης του όλου έργου και κυρίως της γλυπτικής διακόσμησης, ήταν ο φίλος του Περικλή, ο περίφημος γλύπτης Φειδίας. Η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 438 π.Χ. και τα τελευταία αγάλματα τοποθετήθηκαν το 432 π.Χ.
Χρειάστηκαν λοιπόν περίπου δέκα χρόνια αφού λαξευτεί το λευκό μάρμαρο από την Πεντέλη, να μεταφερθεί, να τοποθετηθεί, να χτισθεί και να παραδοθεί έτοιμο με τα αγάλματα τις τοιχογραφίες, τα χρώματα του και όλα τα στολίδια του. Μια πανδαισία χρωμάτων και χάλκινων αγαλμάτων πλημμύριζε τον ιερό βράχο τον 5ο αιώνα, καμία σχέση με την υποκίτρινη λευκότητα που βλέπουμε σήμερα. Όπως επισημαίνουν ειδικοί επιστήμονες, με τα μέσα της εποχής, θεωρείται χρόνος ρεκόρ.
Ο Παρθενώνας είναι ορατός από όλο σχεδόν το λεκανοπέδιο. Από την Πειραιώς, την Πατησίων, την Κιφησσίας χιλιάδες αυτοκίνητα διασχίζουν κάθε μέρα την πόλη και τον αντικρίζουν, σύμβολο της πόλης σημείο αναφοράς και προσανατολισμό. Όταν κινείσαι στην αφόρητη και ασφυκτική κίνηση στους δρόμους της Αθήνας ξέρεις που είσαι. Σε μια ανοργάνωτη, άναρχη πόλη.
Όμως όταν ατενίζεις το λεκανοπέδιο από ψηλά, παρατηρείς όλα τα κοντινά μνημεία σαν να τον χαιρετούν και να του αποτίουν φόρο τιμής. Το Καλλιμάρμαρο Στάδιο, οι στύλοι του Ολυμπίου Διός, το μνημείο του Φιλοπάππου, η Πνύκα, ο Άρειος Πάγος, το θέατρο του Διονύσου, το Ηρώδειο.
Η θέα των περιοχών της Αθήνας απλώνεται αβίαστα μέχρι την θάλασσα το λιμάνι του Πειραιά, αλλά και τα γύρω βουνά Πάρνηθα, Πεντέλη Υμηττός αλλά και το Αιγάλεω.
Δεν είναι ότι δεν την έχεις ξαναδεί την θέα. Κάθε φορά που βρίσκεσαι στον ιερό βράχο πάντα είναι διαφορετικά τα συναισθήματα και πάντα ανακαλύπτεις κάτι καινούριο.
Τι νέο μπορεί να είναι αυτό που σου προσφέρει ένα αρχαίο μνημείο, τι είναι αυτό που το φέρνει στις πρώτες θέσεις επισκεψιμότητας παγκοσμίως; Η ιστορία του; Τα εκπληκτικής ομορφιάς μνημεία; Η τραγική μοίρα τους με τις αλλεπάλληλες λεηλασίες και παράλογες καταστροφές που έχει υποστεί; Μήπως επειδή συμβολίζει τα επιτεύγματα εκείνων των πενήντα χρόνων σε όλους τους τομείς της πνευματικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής; Τη γέννηση του θεάτρου, της φιλοσοφίας, της δημοκρατίας, της ιατρικής ,των Καλών τεχνών; Στην αρχή της ξενάγησης, ομολογώ, ίσως επειδή ήταν η πολλοστή φορά που ανέβαινα στον ιερό βράχο, από ματαιοδοξία σκεφτόμουν «τι θα μας πει τώρα η Αντωνία που δεν το έχουμε ξανακούσει». Απέτυχα παταγωδώς στην πρόβλεψη ότι θα βαρεθώ και θα πλήξω. Εν μέρει διότι η ξεναγός ήταν πανέξυπνη και χρησιμοποιούσε την γλώσσα της «παρέας» ζωντανεύοντας μύθους και ιστορικά γεγονότα με την νοοτροπία του σήμερα, όπως για παράδειγμα:
«Ο Φειδίας δεν ήταν κορόιδο, περίμενε πως οι Αθηναίοι θα τον κατηγορούσαν ότι είχε υπεξαιρέσει ποσότητα χρυσού από το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς. Οπότε είχε φροντίσει τα κομμάτια του χρυσού να είναι αποσπώμενα. Τα κατέβασε από το άγαλμα, τα ζύγισε και τελικά δικαιώθηκε».
Συνειδητοποίησα πως ναι, ήξερα μερικά πράγματα. Όμως τα περισσότερα είχαν την οσμή της μούχλας, τόσο από την εποχή της με το ζόρι εκδρομής στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Έχουν περάσει σαράντα χρόνια από την αποφοίτηση μου από το Λύκειο και σίγουρα οι γνώσεις δεν έχουν την φρεσκάδα και την αμεσότητα της ξεναγού. Είναι σαν άτακτα κομματιασμένα σπαράγματα μέσα στο κεφάλι μου και συνειδητοποίησα πως δυο ώρες δεν είναι αρκετές για να αποκτήσουν νέα ενιαία μορφή.
Παρόλη την απογοήτευση της μέσης ηλικίας, αυτό που αισθάνθηκα ήταν χαρά και αισιοδοξία. Μια ευφορία που δεν είχε σχέση με την περηφάνια για τα επιτεύγματα των προγόνων.
Οι Αθηναίοι της εποχής του Περικλή είχαν βγει νικητές από την επίθεση των Περσών, είχαν καταφέρει να ξανακτίσουν την κατεστραμμένη πόλη τους, ταυτόχρονα είχαν αποκτήσει πλούτο και ευημερία, σε σύντομο χρονικό διάστημα είχαν γίνει μια υπερδύναμη της εποχής. Όλα αυτά τα κατορθώματα οδήγησαν σε έναν οργασμό δημιουργικότητας σε απίστευτο βαθμό σε όλους τους τομείς. Αυτή η υπέροχη συγκυρία τους ενέπνευσε στο να κατασκευάσουν ένα μνημείο προπαγάνδας της επιτυχίας τους στον ιερό βράχο της ακρόπολης των Αθηνών. Ο Παρθενώνας αφιερωμένος στην θεά Αθηνά, είναι ένας Ναός ο οποίος συνδυάζει δωρικά και ιωνικά στοιχεία και είναι γεμάτος από συμβολισμούς της επιτυχίας τους. Αυτή η αίσθηση της δύναμης και της υπεροχής, είναι ένα βαθύ ανθρώπινο χαρακτηριστικό, που δεν σε οδηγεί στην εσωστρέφεια. Θέλεις να το επιδείξεις να κάνεις όλο τον κόσμο να σε θαυμάζει και γιατί όχι να σε ζηλεύει. Έχεις φτάσει στην κορυφή. Είσαι μια υπερδύναμη. Πέτυχαν όμως και κάτι ακόμη. Να παρακάμψουν την πρωτοκαθεδρία των θεών τους στην συλλογική τους συνείδηση και να υμνήσουν με εύσχημο τρόπο τον Άνθρωπο αλλά και την ομορφιά της ζωής. Η ανθρώπινη υπόσταση εξυμνείται μέσα από τα μνημεία και ήταν πρωτοποριακή για την εποχή και την ιστορία.
Φυσικά δεν είμαστε πια υπερδύναμη και ίσως δεν ξαναγίνουμε ποτέ. Έχουμε όμως αυτά τα θαυμάσια μνημεία που ακόμα και σήμερα μας προσφέρουν αυτήν την δανεική, στιγμιαία έστω, αίσθηση υπεροχής και αισιοδοξίας. Το παρόν μας, το μόνο που έχουμε και μας ανήκει, είναι ένα δύσκολα διαχειρίσιμο. `Ο,τι μας δίνει δύναμη να προχωράμε στην ζωή, είναι πολύτιμο. Η χαρά και η αισιοδοξία που προέρχεται από την ομορφιά και την αρμονία που μας προσφέρει η Ακρόπολις των Αθηνών, είναι δύναμη.
Η μόνη παραφωνία είναι οι φαρδιοί τσιμεντένιοι διάδρομοι που τοποθετήθηκαν για να εξυπηρετήσουν το κοινό. Είναι βολικοί, διεκπεραιωτικοί για τους τουρίστες- καταναλωτές κι όχι για τους επισκέπτες, είναι φτιαγμένοι για να εξυπηρετούν τον μαζικό τουρισμό, τα πολυάριθμα γκρουπ με την βιαστική νοοτροπία – τι-ώρα -είναι – να – προλάβουν-να τα δουν όλα σε μια μέρα και στην ουσία απαξιώνονται τα μνημεία στον βωμό της ταχύτητας και της βαριάς τουριστικής βιομηχανίας. Είναι κατά την ταπεινή μου άποψη ιεροσυλία.
Τελικά μαζί τα κακόγουστα σκουριασμένα βαγόνια της αποκατάστασης, το θέαμα του ασανσέρ σε μια επίδειξη μοντέρνας τεχνολογίας καθώς και οι τσιμεντένιοι διάδρομοι, είναι σαν να κραυγάζουν ανόητα εκεί που θα έπρεπε να στέκονται εναρμονισμένα με τα αρχαία οικοδομήματα σχεδόν απαρατήρητα, με σεβασμό και δέος.
Φαντάζομαι μόνο εκείνον τον φοβερό αρχιτέκτονα τον Δημήτρη Πικιώνη να τα βλέπει… Πως θα αντιδρούσε άραγε;
Διότι λύσεις με γνώμονα την αισθητική έχουν υπάρξει και φυσικά υπάρχουν. Απλώς η λογική της γρήγορης λύσης, η νοοτροπία της αντιπαροχής και του φτηνού εντυπωσιασμού ανέβηκε μέχρι τον Ιερό Βράχο.
Το μόνο σίγουρο είναι πως έχω πολλά να μάθω ακόμη για την Ακρόπολη των Αθηνών. Κάτι μαγικό κρύβει μέσα της κάποιο μυστικό που κάθε φορά μου αποκαλύπτεται. Η γοητεία και η λάμψη της παραμένει αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου. Το είδα στο γεμάτο ενθουσιασμό βλέμμα όχι μόνο της νεαρής ξεναγού της Αντωνίας αλλά και όλων των μελών της ομάδας ξενάγησης.
Το διασταύρωσα με την φίλη μου την Αγάθη, όταν απολαμβάναμε τον καφέ μας με θέα την Ακρόπολη φυσικά, προσπαθώντας, να απαριθμήσουμε πόσες σκηνές από ταινίες έχουν γυριστεί στο συγκεκριμένο καφέ στην ασπρόμαυρη δεκαετία του εξήντα.
Πηγή φωτογραφιών: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=%CE%91%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7&title=Special:MediaSearch&go=Go&type=image
Πηγή φωτογραφιών: Ελένη Καρακατσάνη
