Η Τίνα Κατσούλη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου κατοικεί με την οικογένειά της. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα: Στην αχλή των αιώνων (εκδόσεις Λιβάνη 2018) και Αξόδευτη ζωή (εκδόσεις Λιβάνη 2020). Η σκιά του κηπουρού είναι η πρώτη νουβέλα που εκδίδει.
Ένας μολυσματικός ιός απειλεί τους κατοίκους μιας πόλης που ζουν σε περιορισμό. Έγκλειστοι όχι τόσο στον χώρο όσο στο μοναχικό «Εγώ», γίνονται όλοι πρωταγωνιστές μιας ανθρώπινης περιπέτειας, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με θεμελιακά ζητήματα: τον φόβο για το διαφορετικό, τη βία, τη μοναξιά, τους επώδυνους συμβιβασμούς, τις απρόσωπες σχέσεις, τον ναρκισσισμό του ψηφιακού κόσμου, την πληγωμένη φύση…
Η ιστορία με γλυκόπικρο χιούμορ μεταφέρει ένα αισιόδοξο μήνυμα. Η χαμένη ανθρωπιά βρίσκει, ακόμα και σε καιρούς ζοφερούς και ισκιωμένους από τον μαζικό φόβο, μια χαραμάδα να ξετρυπώσει, για να ανθήσει μια νέα σχέση με τον συνάνθρωπο και τον εαυτό μας: να νοιάζεσαι, να αγαπάς, να μοιράζεσαι, να συγχωρείς ή να μην αντέχεις άλλο και να τολμάς να φεύγεις…
Η σκιά του Κηπουρού, Τίνα Κατσούλη
Αν τα βασικότερα χαρακτηριστικά σας ταυτίζονταν με σημεία στίξης θα ήταν;
Νομίζω πως τα σημεία στίξης που θα μπορούσαν να αναλογούν σε χαρακτηριστικά του έργου μου είναι τα αποσιωπητικά και η άνω τελεία.
Η ανυπέρβλητη δύναμη του λόγου βασίζεται…;
Η δύναμη του λόγου συνίσταται στις εσωτερικές δονήσεις που προκαλούν οι λέξεις, το ένδυμα των ιδεών και των εικόνων, αυτές φταίνε για όλα.
Τα πιο δυνατά έργα στο αναγνωστικό σας καταθετήριο;
Αγαπημένα αναγνώσματα είναι: «Ο αχυρώνας φλέγεται» του Φόκνερ, «Anna, soror», της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, «Τα σακιά» της Ιωάννας Καρυστιάνη, «Η Θάλασσα» του Μιχάλη Μακρόπουλου.
Ένα προσωπικό θετικό – αρνητικό σημείο ορόσημο;
Η γέννηση του γιου μου, ως θετικό ορόσημο, ο θάνατος του πατέρα μου, ως αρνητικό.
Μπορεί αυτό να σας οδήγησε στη συγγραφή;
Η διαδικασία της συγγραφής είχε αρχίσει χρόνια πριν από το πρώτο ορόσημο και συνεχίζεται έκτοτε. Τα δυνατά όμως συναισθήματα που προκλήθηκαν νομίζω ότι τροφοδότησαν τη γραφή μου
Ο δρόμος της συγγραφής χαρτογραφεί τον δρόμο προς την αυτογνωσία;
Ασφαλώς, δεν γίνεται διαφορετικά, ίσως είναι και ο λόγος που οδηγείται κάποιος στη συγγραφή. Γράφεις γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος ή μάλλον επιλέγεις αυτόν τον τρόπο για να εξηγήσεις τι συμβαίνει γύρω σου, το δράμα που παίζεται, την ανθρώπινη περιπέτεια, κυρίως όμως για να ισορροπήσεις εσωτερικά, να βρεις αντιστηρίγματα.
Είναι ο συγγραφέας θεράπων των λέξεων;
Η μάχη με τις λέξεις, με τη γλώσσα είναι αγώνας που δεν τελειώνει ποτέ, μια συνεχής πρόκληση, γιατί όπως έχει γράψει η Κική Δημουλά: « Οι λέξεις φταίνε. Αυτές ενθάρρυναν τα πράγματα να αρχίσουν να συμβαίνουν», όποτε μάλλον ισχύει το αντίθετο.
Οι συνταξιδιώτες στο συγγραφικό σας ταξίδι;
Το συγγραφικό ταξίδι είναι μοναχικό, η γραφή είναι μία προσωπική υπόθεση και περιπέτεια. Ωστόσο, θέλεις να πάρεις μαζί σου τους αναγνώστες, τους έχεις ανάγκη για να επικοινωνήσεις όλα όσα θέλεις να εκφράσεις.
Η πρώτη φορά απέναντι στη λευκή σελίδα;
Η στιγμή δεν είναι αμήχανη, γιατί έχει προηγηθεί μια δύσκολη και κάποιες φορές επώδυνη διαδικασία, καθώς αφήνω τα πράγματα να ωριμάσουν κι έπειτα αυτά παίρνουν αβίαστα τον δρόμο τους στο χαρτί .
Η θέση τού αναγνώστη σε αυτήν;
Μπροστά στην λευκή σελίδα δεν σκέφτομαι τον αναγνώστη. Μπροστά στην λευκή σελίδα υπάρχει μόνο ο συγγραφέας. Γράφω για εμένα, για να εξηγήσω το μέσα και το έξω και εύχομαι καθώς γράφω,οι σκέψεις, οι προβληματισμοί, οι αγωνίες μου να αφορούν τον αναγνώστη ώστε να μπορεί να ταυτιστεί με τους ήρωες μου, να γίνει κοινωνός του μηνύματος που θέλω να μεταδώσω. Ο αναγνώστης είναι απαραίτητος για τον δημιουργό, γιατί δεν υπάρχει τέχνη χωρίς κοινό, αλλά η σχέση τους αρχίζει μετά το τέλος της συγγραφής. ( απαντώ μαζί στις ερωτήσεις : Η θέση του αναγνώστη απέναντι στην λευκή σελίδα και η θέση του συγγραφέα)
Πρόσφατο έργο σας;
Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν η νουβέλα μου: «Η σκιά του κηπουρού».
Το κέντρο βάρος του;
Το βασικό θέμα στο υπόστρωμα της ιστορίας είναι η αναζήτηση της χαμένης ανθρωπιάς που βρίσκει ακόμα και σε καιρούς ζοφερούς μια χαραμάδα να ξετρυπώσει για να ανθήσει μία νέα σχέση με τον συνάνθρωπο και τον εαυτό μας.
Οι ήρωές του στον χώρο και τον χρόνο;
Η υπόθεση είναι τοποθετημένη σε αόριστο χρόνο και χώρο και θίγει σύγχρονα και καθολικά ζητήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι ήρωές μου, που λόγω ενός μολυσματικού ιού ζουν σε περιορισμό, έγκλειστοι όχι τόσο στον χώρο όσο στο μοναχικό «Εγώ», επιχειρούν να σπάσουν τα δεσμά τους, να απλώσουν το χέρι στον μετέωρο διπλανό τους και να επανασυνδεθούν με τη ζωή.
Ο συγγραφέας ή ο ήρωας κατέχει την πρώτη θέση στη συνείδηση του αναγνώστη;
Αν κρίνω από εμένα ως αναγνώστρια, την πρώτη θέση κατέχει ο ήρωας, γιατί με αυτόν ταυτίζεται ο αναγνώστης, τον αγαπά, τον συμπαθεί ή τον αποστρέφεται … και όχι με τον συγγραφέα, ακόμα κι αν ο ήρωας έχει πολλά στοιχεία από τον δημιουργό του, βιωματικά και αυτοβιογραφικά.
Μυθοπλασία & Πραγματικότητα είναι αντίρροπες δυνάμεις;
Δεν τις αντιμετωπίζω ως αντίρροπες δυνάμεις, αντίθετα οφείλουν, ανάλογα βέβαια με το λογοτεχνικό είδος, να ισορροπούν μέσα σε μια ιστορία: τόση αλήθεια και τόση επινόηση, χωρίς να προδίδεται ούτε η μια ούτε η άλλη: η κοινωνική και ιστορική πραγματικότητα, που παίρνουν τη μορφή στοιχείων συγκείμενου -οι φέτες της πραγματικής ζωής που εισχωρούν στην αφήγηση- και η δημιουργική φαντασία του συγγραφέα καθώς μεταπλάθει το υλικό.
Η πορεία της λογοτεχνίας και κατ` επέκταση της γλώσσας σ` έναν κόσμο εικονοποίησης;
Στη μάχη: εικόνα- οπτικοακουστικός πολιτισμός και βιβλίο – γραπτός πολιτισμός, φαίνεται πως νικά η εικόνα. Από την άλλη το βιβλίο βρίσκει καινούριους τρόπους για να προωθηθεί αξιοποιώντας τα ψηφιακά μέσα και εργαλεία κι αυτό συνιστά μια αισιόδοξη προοπτική, για να μη χαθεί η επαφή με τον γραπτό λόγο και τον πνευματικό πολιτισμό.
Ανεξερεύνητα τοπία στη συγγραφή;
Πάντα υπάρχουν ανεξερεύνητα τοπία στη συγγραφή, χώροι που δύσκολα προσεγγίζονται, εσώτατα σημεία της ενδοχώρας του δημιουργού, αλλά και κοινωνικά ζητήματα, η απτή πραγματικότητα που ως ντοκουμέντο ζητά χώρο να σταθεί λογοτεχνικά, όλα αυτά λειτουργούν ως προκλήσεις για τον συγγραφέα και γεννούν ιδέες για νέες απόπειρες γραφής και βιβλία.
Ο κόσμος του συγγραφέα συνίσταται…:
Ο κόσμος του συγγραφέα συνίσταται από λέξεις, μόνο λέξεις και γλωσσική διατύπωση των ιδεών του. Για να παραφράσω άποψη γνωστού γλωσσολόγου: τα όρια του κόσμου του συγγραφέα είναι τα όρια της γλώσσας και των εκφραστικών μέσων που χρησιμοποιεί.
Νιώθω πως αυτός ο κόσμος δεν μπορεί να `ναι το σπίτι μας.1 Πού κατοικεί το όραμά σας;
Θα σας απαντήσω με ποίηση. Το όραμά μου κατοικεί σε στίχο από τον Μενέλαο Λουντέμη που έχει σημειωθεί στην αρχή του καινούριου βιβλίου μου, στο «Η σκιά του κηπουρού», και συμπυκνώνει την ουσία, το βαθύτερο υπόστρωμα της νουβέλας μου. Θα παραθέσω πιο ολοκληρωμένα τους στίχους: « Υπομονή. Δεν τελείωσαν όλα. Σε αυτή τη ζωή δεν τελειώνουν όλα. Ούτε σε μια μέρα. Ούτε σε μια ζωή. Στην άκρη της νύχτας – για σε το λέω, απελπισμένε – στην άκρη της νύχτας πάνω σε κάποιο κλαρί κρέμεται μια ελπίδα».
Αν ήσασταν προ του διλλήματος να προικοδοτήσετε με κάτι τον κόσμο, τι θα ήταν αυτό;
Καθόλου δεν είμαι έτοιμη να προικοδοτήσω με κάτι τον κόσμο. Νομίζω πως τα σεντούκια μου δεν είναι ακόμα γεμάτα… Αν όμως αποφάσιζα να προικοδοτήσω με κάτι τον δικό μου κόσμο, που αποτελείται από τα αγαπημένα μου πρόσωπα, τον γιο μου πρώτον απ’ όλους, αλλά και τους μαθητές μου- καθώς είμαι φιλόλογος -εκπαιδευτικός- θα ήθελα να πάρουν ως προίκα τη συμβουλή να ζήσουν ανυπόκριτα και να ακολουθήσουν τις επιθυμίες τους ως τον συντομότερο δρόμο προς την άπιαστη, πολλές φορές, ευτυχία.
Η δύναμη του βιβλίου συνίσταται;
Ένα βιβλίο μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, τη ζωή ενός ανθρώπου, τον τρόπο που σκέφτεται και βλέπει τα πράγματα και τους ανθρώπους.
Ένας τίτλος – στίχος ως δείκτης του μέλλοντος;
«Στην άκρη της νύχτας πάνω σε κάποιο κλαρί κρέμεται μια ελπίδα», όπως βλέπετε μένω σταθερή στο όραμά μου.
Κι ένας αγαπημένος;
Από την Σονάτα του Σεληνόφωτος του Γιάννη Ρίτσου: «Το ξέρω πως καθένας μοναχός πορεύεται στον έρωτα, μοναχός στη δόξα και στο θάνατο. Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν ωφελεί. Άφησέ με νάρθω μαζί σου»
1. Απόσπασμα από το ποίημα: «Αυτοκράτωρ Ιουλιανός προς φιλόσοφον» του Γιώργου Μπλάνα
Πηγή βιογραφικού – φωτογραφιών: Εκδόσεις Βακχικόν
