Η Ζωή Αποστόλου έχει σπουδάσει Κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο ενώ έχει μαθητεύσει κοντά στον πολυγραφότατο συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό, ο οποίος ανέδειξε τη συγγραφική της ταυτότητα. Πραγματοποίησε την είσοδό της στον λογοτεχνικό στίβο το 2021, παρουσιάζοντας μια σύγχρονη ιστορία σε ένα βιβλίο διακοσίων σαράντα σελίδων με τον τίτλο “Το Κεντρί”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος. Το κέντρο βάρους των συγγραφικών της αναζητήσεων εστιάζεται στις υπαρξιακές αγωνίες που έχει ως άνθρωπος και είναι αυτές που γεννούν τους ήρωες των έργων της.
Επιμέλεια συνέντευξης για το ΣημειΩματάριο: Άννα Ρω
Αν τα βασικότερα χαρακτηριστικά σας ταυτίζονταν με σημεία στίξης, θα ήταν;
Το θαυμαστικό και τα αποσιωπητικά που βρίσκουν ανταπόκριση στη χαρά, τον αυθορμητισμό και σε μία εσωτερική κατάσταση αναμονής πάντα για το καλύτερο.
Η ανυπέρβλητη δύναμη του λόγου βασίζεται…
Ο λόγος έχει μία τεράστια δημιουργική δύναμη. Δημιουργεί μια δίνη από εικόνες, σκέψεις, συναισθήματα που σε ρουφάει ολόκληρο και σε μεταφέρει αλλού. Χτίζει κόσμους, ανθρώπους και ανθρώπινες σχέσεις, σε ταξιδεύει και σε αλλάζει, σε κάνει κοινωνό, όχι παθητικό παρατηρητή. Είναι μία δύναμη που δεν γίνεται να μη σε παρασύρει.
Ένα προσωπικό θετικό – αρνητικό σημείο ορόσημο.
Σημεία που ήταν ορόσημο για μένα αρνητικά και θετικά μαζί, ήταν o ο φόβος της απώλειας ή απώλειες που βίωσα.
Μπορεί αυτό να σας οδήγησε στη συγγραφή;
Η επίδραση τους ήταν καταλυτική. Ο φόβος και ο πόνος στην πορεία μετουσιώθηκε σε κάτι άλλο , έγινε δύναμη. Η συγγραφή είχε προκαθοριστεί μέσα μου δεκαετίες πριν, όταν ακόμα ήμουν μικρό παιδί και διάβασα το «Ένα παιδί μετράει τα άστρα» του Μενέλαου Λουντέμη. Το φύλαγα σαν το μεγάλο όνειρο της ζωής μου. Η στιγμή όμως που έγινε το πρώτο βήμα για να ξεκινήσει η συγγραφή ήταν όταν τρόμαξα για την υγεία του δεύτερου, σχεδόν νεογέννητου γιου μου. Μπροστά σε αυτόν τον φόβο, ο φόβος της αποτυχίας δεν μπορούσε να είναι πλέον ανασταλτικός παράγοντας και ξεκίνησα να γράφω ένα μυθιστόρημα. Συνηθίζω να λέω στον γιο μου ότι εκείνος με έκανε συγγραφέα. Μετά από κάποια χρόνια η απώλεια των γονιών μου και το σοκ που ένιωσα μου έδωσε ακόμα μεγαλύτερη ώθηση. Ο χρόνος δεν περιμένει και η ζωή τελειώνει, αν και όλα τελικά στον χρόνο τους γίνονται.
Ο δρόμος της συγγραφής χαρτογραφεί τον δρόμο προς την αυτογνωσία;
Ναι και δεν γίνεται διαφορετικά. Μπαίνοντας στην ψυχή των χαρακτήρων σου, μπαίνεις και στη δική σου και μαθαίνοντας για εκείνους, μαθαίνεις και για σένα, όπως ακριβώς γίνεται σε οποιαδήποτε διαπροσωπική σχέση.
Είναι ο συγγραφέας θεράπων των λέξεων;
Θεράπων και θεραπευόμενος.
Οι συνταξιδιώτες στο συγγραφικό σας ταξίδι;
Το laptop μου, χωρίς αυτό είναι αδύνατον να γράψω… όχι απλός συνταξιδιώτης, αλλά σύντροφος. Κάποιες φορές η μουσική και το σκοτάδι, η αγάπη για τους ήρωες μου, η λαχτάρα να τους δώσω ζωή και η αγωνία μου να δω που θα οδηγηθούν. Και βέβαια ό,τι κουβαλάω εντός μου, μνήμες, γνώσεις, όνειρα, ανάγκες που συνειδητά ή ασυνείδητα εμπλέκονται σε ετούτο το ταξίδι.
Η πρώτη φορά απέναντι στη λευκή σελίδα.
Νομίζω ότι το πρόβλημα για μένα δεν είναι η λευκή σελίδα, αλλά το κλειστό laptop. Το δύσκολο είναι όταν ακόμα δεν έχω βρει σε ποιο ερώτημα θέλω να δώσω απάντηση και βασανίζομαι, αυτό είναι η δική μου λευκή σελίδα. Το σημαντικό είναι να υπάρχει μία υπαρξιακή ανησυχία, διαφορετικά δεν μπορώ να ξεκινήσω. Μετά βρίσκω τους βασικούς χαρακτήρες και την πρώτη σκηνή. Η πλοκή είναι το τελευταίο, δεν ξέρω από την αρχή τι θα γίνει, παρακολουθώ κι εγώ όπως οι αναγνώστες, τους ήρωες που στο μεταξύ έχουν αυτονομηθεί και καταγράφω την πορεία τους υπό τον ήχο των πλήκτρων που έχει μία καθηλωτική επίδραση πάνω μου.
Η θέση τού αναγνώστη σε αυτήν;
Σέβομαι τον αναγνώστη, αλλά η συγγραφή είναι μια πολύ προσωπική εμπειρία, τρόπος αυτοέκφρασης και όταν γράφω, γράφω για μένα. Δική μου εσωτερική ανάγκη ικανοποιώ. Αν έγραφα έχοντας από την αρχή στο μυαλό μου τον αναγνώστη, νομίζω πως αυτό μόνο ανασταλτικά θα μπορούσε να λειτουργήσει και είμαι σίγουρη πως τότε θα ερχόταν ο φόβος ακόμα και τρόμος, της λευκής σελίδας. Η θέση του αναγνώστη είναι πολύ σημαντική από τη στιγμή που το έργο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, τότε θα το κοιτάξω και από τη δική του οπτική και θα κάνω τις παρεμβάσεις που χρειάζεται. Όταν δε, φτάσει στα χέρια του, τότε υπάρχει μόνο εκείνος και το έργο αποκτά άλλη δυναμική, μεταλλάσσεται και εξελίσσεται μαζί του.
Και η θέση του συγγραφέα;
Η θέση του συγγραφέα, όπως είπα, είναι πρωταρχική κατά τη διάρκεια της συγγραφής. Η συγγραφή είναι δημιουργία και γέννηση. Όσοι και να παραβρεθούν σε αυτή τη γέννα, δεν άφορά κανέναν άλλο παρά μόνο εκείνον και το έργο του, μετά όμως δεν του ανήκει, όπως δεν μας ανήκει το παιδί μας, το φέρνουμε σε αυτόν τον κόσμο και είναι ελεύθερο να κάνει τη δική του πορεία ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε.
Πρόσφατο έργο σας;
Το κεντρί, από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ. Είναι το πρώτο έργο μου που εκδόθηκε, τα υπόλοιπα αφορούν προς το παρόν μονάχα εμένα και το συρτάρι μου και ίσως γράφτηκαν για να με οδηγήσουν σε αυτό.
Το κέντρο βάρος του;
Η ελευθερία του κάθε ανθρώπου, που εδώ προσεγγίζεται μέσα από το trafficking, το εμπόριο λευκής σαρκός και την κακοποίηση γενικότερα, σωματική και ψυχολογική.
Οι ήρωές του στον χώρο και τον χρόνο;
Είναι άνθρωποι του σήμερα, που ζουν ανάμεσα μας και η υπόθεση διαδραματίζεται στην Ελλάδα και ως επί το πλείστον στην Αθήνα.
Ως πρώτος αναγνώστης του βιβλίου σας θα λέγατε γι` αυτό ότι…
Το κεντρί είναι ένα βιβλίο με ένταση, είναι γρήγορο και κινηματογραφικό. Έχει βία, αλλά δεν είναι αυτό το μήνυμα που θέλει να περάσει. Είναι ένα έργο που δημιουργεί έντονα συναισθήματα, αγωνία και έξαψη και κρατάει τον αναγνώστη σε εγρήγορση. Υπάρχει ένα έντονο συναισθηματικό υπόβαθρο, και το αίσθημα της κάθαρσης και της απονομής δικαιοσύνης, ακόμα κι αν αυτό συνεπάγεται βία, κατακλύζει και τον αναγνώστη.
Ο συγγραφέας ή ο ήρωας κατέχει την πρώτη θέση στη συνείδηση του αναγνώστη;
Ο ήρωας και μόνο σε περιπτώσεις μεγάλων συγγραφέων με πολλά και σπουδαία έργα μπορεί να συμμετέχει και ο συγγραφέας στη συνείδηση του αναγνώστη. Ακόμα και τότε όμως, δεν βρίσκεται σε πρώτη θέση. Ο ήρωας είναι ένα πρόσωπο ζωντανό και κανένας συγγραφέας δεν μπορεί να τον επισκιάσει.
Μυθοπλασία & Πραγματικότητα είναι αντίρροπες δυνάμεις;
Όχι. Η μυθοπλασία δεν είναι παρά μια καινούργια σύνθεση από κομμάτια της πραγματικότητας. Ακόμα κι όταν μιλάμε για φανταστική λογοτεχνία, οι ήρωες, ο χαρακτήρας τους και όλα τα νοήματα είναι κι αυτά από την πραγματικότητα που ζούμε εκφρασμένα με έναν διαφορετικό τρόπο. Θα έλεγα λοιπόν ότι είναι συνεργαζόμενες δυνάμεις και συγκοινωνούντα δοχεία αφού και η πραγματικότητα την ίδια στιγμή αντλεί, ωφελείται και εξελίσσεται από τη μυθοπλασία.
Η πορεία της λογοτεχνίας και κατ` επέκταση της γλώσσας σ` έναν κόσμο εικονοποίησης;
Δυστυχώς βιώνουμε μία τρομακτική εικονοποίηση και η λογοτεχνία υφίσταται πόλεμο. Έναν καθημερινό πόλεμο όμως υφίσταται και ο σύγχρονος άνθρωπος με την έλλειψη χρόνου, το άγχος, τους αφύσικα γρήγορους ρυθμούς, την έντονη καταπίεση και τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει σε κάθε επίπεδο της ύπαρξης και της κοινωνικής του υπόστασης. Μέσα σε όλο αυτό το χάος που βιώνει, αναζητά τελικά την ανακούφιση στην παθητικότητα και την ευκολία που του προσφέρει η εικόνα. Εκείνος δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα και είναι αυτό που αποζητά κατά βάθος, την αδράνεια. Γίνεται απλός παρατηρητής και όχι μέτοχος και συνδημιουργός όπως συμβαίνει με την ανάγνωση ενός βιβλίου. Το βιβλίο χρειάζεται την ενεργή παρουσία και συμμετοχή του αναγνώστη και όλη του την προσοχή, η εικόνα όχι. Η λογοτεχνία παραμένει όμως πολύ ψηλά στη συνείδηση του κόσμου και αυτό δεν θα αλλάξει. Δυστυχώς όμως είναι γεγονός ότι όσο επεκτείνεται η δύναμη της εικόνας και περιορίζεται η επαφή με την λογοτεχνία, η γλώσσα στην καθημερινότητα κακοποιείται και φτωχαίνει.
Ανεξερεύνητα τοπία στη συγγραφή;
Πάρα πολλά, ένας ολόκληρος κόσμος! Η συγγραφή και ο κόσμος της απαιτεί χρόνο, αφοσίωση και πειθαρχία. Χρόνο εύχομαι στον εαυτό μου να έχω, για να μπορέσω να ταξιδέψω σε αυτά τα τοπία και να καταφέρω να τα εξερευνήσω, τόσο ως συγγραφέας όσο και ως αναγνώστης, γιατί η συγγραφή προϋποθέτει πάντα την ανάγνωση.
Ο κόσμος του συγγραφέα συνίσταται:
Από τα πάντα και τους πάντες. Από λέξεις και οράματα και την ίδια στιγμή από μοναχικότητα, παρατηρητικότητα, ενσυναίσθηση, λογική, φαντασία, διαίσθηση…φίλτρα που επεξεργάζονται, διυλίζουν, συνθέτουν και μετουσιώνουν.
Νιώθω πως αυτός ο κόσμος δεν μπορεί να `ναι το σπίτι μας.1 Πού κατοικεί το όραμά σας;
Βαθιά μέσα μου και ολοκάθαρα μπροστά μου και είναι ένας κόσμος όμορφος.
Αν ήσασταν προ του διλήμματος να προικοδοτήσετε με κάτι τον κόσμο, τι θα ήταν αυτό;
Αυθεντικότητα, σεβασμό, ελευθερία και χαρά. Τέσσερις λέξεις που για μένα είναι πυλώνες μιας ζωής κι ενός ενός κόσμου όπως θα τον ήθελα.
Η δύναμη του βιβλίου συνίσταται;
Στο ότι μεταφέρει τη δύναμη του συγγραφέα και στον αναγνώστη. Η δύναμη του συγγραφέα είναι ότι γίνεται ένας μικρός θεός που πλάθει έναν ολόκληρο κόσμο, αυτό για μένα είναι συγκλονιστικό. Σε αυτόν τον κόσμο λοιπόν, βάζει και ο αναγνώστης τη φαντασία του και γίνεται κι εκείνος δημιουργός. Όλες οι εικόνες και τα πρόσωπα παίρνουν υπόσταση μέσα από τα δικά του μάτια και τις δικές του προσλαμβάνουσες. Μπαίνει στα άδυτα του καθενός, δίνει τις δικές του προεκτάσεις και ερμηνείες και την ίδια στιγμή μαθαίνει για τους άλλους και για τον εαυτό του. Αυτή τη δυνατότητα μπορεί να την έχει οπουδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή και είναι κι αυτό ακόμα κομμάτι της δύναμης που έχει το βιβλίο.
Αντί βιβλίου τι;
Το βιβλίο είναι μαγεία. Για μένα είναι όλες οι τέχνες μαζί κι ένα ταξίδι σε κόσμους υπαρκτούς, ορατούς και αόρατους, σε συναισθήματα και γνώσεις. Τίποτα δεν μπορεί να το αντικαταστήσει, αν πρέπει να απαντήσω όμως, θα έλεγα αντί βιβλίου ό, τι μπορεί να μας κάνει καλύτερους και είναι ανάταση για νου, σώμα και ψυχή… μουσική, χορός, γυμναστική, θέατρο, εικαστικά. Αυτό που έχει σημασία είναι να αντλεί κανείς χαρά, να μαθαίνει, να υπάρχει ροή και να νιώθει πως εξελίσσεται.
Ταυτότητα βιβλίου:
1. Απόσπασμα από το ποίημα: «Αυτοκράτωρ Ιουλιανός προς φιλόσοφον» του Γιώργου Μπλάνα
